Avighnam astu
kailāśaśikhare ramye tiṣṭhamāno maheśvaraḥ |
vṛhaspatim uvāceti śivatattvam anuttamam || 1
Bhaṭāra Īśvara hane pucak niṅ Kailāsaparvata / sĕḍĕṅ mavarah aji ri saṅ
vatĕk devatā kabeh / kañcit vineh śāstra paṅarcana nira ri avak bhaṭāra
paramakāraṇa / irikaṅ kāla / hana sira viku riṅ svarga / bhagavān
vṛhaspati ṅaranira / sira ta masö mamūjā ri bhaṭāra / saha pañcopacāra /
ri huvus nirān pamūjā / manĕmbah ta sira / ri huvus nirān manĕmbah /
maluṅguh ta sira / tumakvanakĕn sari saṅ hyaṅ aji kabeh / liṅ nira /
bhagavan deva devānām anādiparameśvara |
samākhyāhi tattvaṃ sarvaṃ ramayan sacarācaram || 2
sājñā bhaṭāra / kasihana rānak bhaṭāra / varahĕn ika saṅ hyaṅ aji kabeh
/ mataṅyan akveh prabheda nira de bhaṭāra / an pavarah ri saṅ vatĕk
devatā kabeh / hana śaiva ṅaranya / hana pāśupata ṅaranya / hana alepaka
ṅaranya / ika ta kabeh / kapva dudū pavarah bhaṭāra sovaṅsovaṅ / lavan
ikaṅ śāstra vih akveh ata prakāranya / ndya ta kaliṅan ika / mataṅyan
vineh makveha / ikanaṅ mārga kalavan aji de bhaṭāra / maṅkana liṅ
bhagavān vṛhaspati // sumahur bhaṭāra / liṅ nira /
sādhu sādhu mahāsattva karmaphalasya tattvaṃ yat |
taddhi bhāvasamanvitam ihatra ca paratra ca || 3
atyanta dibya niṅ takvantānaku bhagavān vṛhaspati / mataṅyan makveh
deṅku paveh aji i saṅ vatĕk devatā kabeh / saṅka yan akveh ikaṅ yoni
saṅka niṅ maṅdadi / apa dumeh ya makveha / apan akveh ṅaran iṅ vāsanā /
vāsanā ṅaranya ikaṅ karma ginave niṅ janma ihatra / ya ta bhinukti
phalanya riṅ paratra / ri janmanya muvah / yan ahala / yan ahayu / asiṅ
atah sakalviran iṅ karma ginavenya / hĕnti mara phalanya / kadyaṅga niṅ
dyun vavadah niṅ hiṅgu / huvus hilaṅ hiṅgunya / ikaṅ dyun inasahan
pinahalilaṅ / kavĕkas ta ya ambönya / gandhanya rumakĕt irikaṅ dyun /
ndah yatika vāsanā ṅaranya / samaṅkana tekaṅ karmavāsanā ṅaranya / hana
riṅ ātmā / rumakĕt juga ikaṅ karmavāsanā ṅaranya / yatika umuparĕṅga
irikaṅ ātmā / koparĕṅga tekaṅ ātmā / ya ta rāga ṅaranya / ikaṅ vāsanā
pva dumadyakĕn ikaṅ rāga / ya ta mataṅyan mahyun iṅ karma / harṣa
salvira nikaṅ karmavāsanā / ikaṅ vāsanā pva ya duvĕg umuparĕṅga irikaṅ
ātmā / ya ta dumadyakĕn ikaṅ karmavāsanā lavan karma / ya ta dumadyakĕn
ikaṅ janma mapalenan / hana devayoni / hana vidyādharayoni / hana
rākṣasayoni / hana daityayoni / hana nāgayoni / akveh prakāra nig yoni
saṅkanya n paṅjanma / ya ta mataṅyan kapva dudū veśanya / asiṅ kāptinya
manah niṅ yoninya ṅūni ya kahyunya / hyunya ya ta dumadyakĕn ikaṅ karma
/ ya ta ginavenya hĕlĕmhĕlĕm / yan ahala ikaṅ karma ginavenya / ya
dumehnya tibeṅ naraka / salvir niṅ saṅsāra bhinuktinya / hĕnti pva ya
phala niṅ gavenya hala / vineh pva ya maṅdadya tiryak / yapvan ahayu
ikaṅ karma ginavenya / ya dumehnya dumadya riṅ svarga / salvir niṅ bhoga
bhinuktinya / hĕnti pva phala niṅ gavenya hayu / vineh pva ya dumadya
ratu pamĕgĕt sugih / kasambi tekaṅ jñāna hayu denya / katon taṅ vastu
kabeh denya / kadadi pvekaṅ kasambegan lavan sih puṇyabhakti / kadadi
pvekaṅ kabeh denya / ya ta sambandhanya sih bhaṭāra iriya / masih
bhaṭāra iriya / katon taṅ janmavāsanā denya / lavan lapa panas tis /
pāpa kleśa niṅ maṅdadi / yāvat tinonya liṅnya / i harah atyanta lara niṅ
janma karih / sabarinya n pāvak juga hana bhinuktinya / apa ta larih
ambana ri dadiṅku harah / mara ta ya ri saṅ paṇḍita / tumakvanakĕna
kaliṅan iṅ dadi / vinarah ta ya de saṅ ṛṣi / kunaṅ tapvan makas / mevĕh
jāti nikaṅ viśeṣa / ya ta mataṅyan ainaṅgraha riṅ aji makveh / asiṅ
sakavĕnaṅ denyān bhakti riṅ bhaṭāra / ya ta inalapnya pinakajñānanya n
paṅgṛhītāvak bhaṭāra / nahan hetu niṅ aji yan makveh / maṅkana liṅ
bhaṭāra / sumahur bhagavān vṛhaspati / liṅ nira / ndya ta viśeṣa nika
saṅ hyaṅ jñāna / sājñā bhaṭāra / ikaṅ śaiva kari ya / ikaṅ pāśupata kari
ya / ikaṅ Alepaka kari ya // sumahur bhaṭāra / liṅ nira / tan hana sor
tan hana lĕvih ikaṅ svarga anaku / yan paḍākĕna de saṅ makamārga / apan
paḍa tĕlas lituhayu deṅku gumĕlar ikaṅ jñāna ṅkāna mārga tĕlu / yapvan
salah denya maṅgĕgö jñāna / hana sor ikaṅ vaneh / ya ta mataṅyan ikaṅ
bhrānta jñāna / yekāgĕlĕm analahi / maṅkana liṅ bhaṭāra // Sumahur
bhagavān vṛhaspati / ndya tekaṅ bhrānta liṅ bhaṭāra / apan sojar nika
saṅ hyaṅ śāstra ya tinūt nika saṅ paṇḍita magave puṇyabhakti / ya dumeh
ika bhrānta liṅ bhaṭāra / kasihana ta rānak bhaṭāra / varahĕn tĕmĕntĕmĕn
/ maṅkana liṅ bhagavān vṛhaspati // Sumahur bhaṭāra / liṅ nira /
andhā andhaiḥ samāyuktā gajasyāptuṃ śarīrakam |
cakṣuṣānāptasādṛśyam anyo ’nyena bhramāpyate || 4
Hana vuta samoha / amalaku vinarah vruh riṅ liman / saka ri svīkāranyan
vruha / amalaku ta ya ginamĕlakĕn denikaṅ vvaṅ manon liman / ndan kapva
dudū ginamĕlnya sovaṅsovaṅ / hana aṅgamĕli hulu / kadi kumbha liman
liṅnya / vaneh aṅgamĕli taliṅa / kadi hirir liman liṅnya / vaneh
aṅgamĕli tulalai / kadi ulā liman liṅnya / vaneh aṅgamĕli vĕtĕṅ / kadi
lambuṅ liman liṅnya / vaneh aṅgamĕli ṅ iku / kadi vĕlut liman liṅnya /
vaneh aṅgamĕli suku / kadi tuduṅ liman liṅnya / asiṅ atah ginamĕlnya
salah siki ṅkāna / nda tar vruh ri sādṛśya niṅ liman / ri paṅadĕnya
piṇḍākāranya / ambĕknya nayanya / tan vruh apan vuta / saginamĕlnya juga
kavruhanya / tandvā kadyaṅga niṅ andhatattva / an tar vruh ri sādṛśya
niṅ liman / maṅkana tikaṅ janma / vyāmoha ṅaranya / ya pinakapĕtĕṅnya /
vuta kaliṅanya / tvas nikaṅ tattva kaharan avayava niṅ liman / yāṅkĕn
hulu gaḍiṅ tulalai vĕtĕṅ suku iku / ikaṅ śāstra lavan aji / akveh pva
kavyāpakan saṅ hyaṅ viśeṣa / ya ta mataṅyan ika maṅde bhrānta vulaṅun ta
ya / pati taṇḍaktaṇḍaki / tan vruh riṅ lor lavan kidul / tan vruh riṅ
mūlya lavan viśeṣa / tan vruh riṅ sor lavan maruhur / tan vruh riṅ kuraṅ
lavan lĕvih / tan vruh riṅ luṅhā lavan tĕka / ikaṅ jñāna maṅkana / yeka
bhrānta ṅaranya / tan paniddhākĕn prayojana / maṅkana liṅ bhaṭāra //
sumahur bhagavān vṛhaspati / liṅ nira /
bhagavan sarvatattvajña anādiparameśvara |
tvām etacchrotum icchāmi bhagavan sarvatattvakam || 5
sājñā bhaṭāra / atyanta saṅśaya rānak bhaṭāra denikaṅ andhatattva / hana
kapva sādṛśya nika saṅ hyaṅ tattvajñāna anuṅ pintonakĕn ikaṅ śāstra
kabeh / kasihana rānak bhaṭāra / varahĕn tĕmĕntĕmĕn yatanyan hilaṅa
puṅguṅ rānak bhaṭāra / maṅkana liṅ bhagavān vṛhaspati // sumahur bhaṭāra
/ liṅ nira / atyanta iki dibya niṅ vuvustānaku / bhagavān vṛhaspati /
vĕnaṅ ta tumakvanakĕn ika saṅ hyaṅ tattvajñāna / kunaṅ prayatna ta kita
ri saṅ hyaṅ śāstra / apan aṅhiṅ kita vinarahku ri ṅke / vinarahku ri saṅ
hyaṅ aji / apan kita kinon guru loka riṅ svarga / śiṣyanta maṅajarakĕna
riṅ mānuṣa dlāha //
dvividhaṃ tattvaṃ paramaṃ cetanam acetanañ ca |
vyāpnoti sarvatattveṣu sūkṣmam unneyaṃ yatnataḥ || 6
Ndah lvir nikaṅ tattva kavruhananta / cetana lavan acetana / cetana
ṅaranya jñānasvabhāva vruh tan kĕneṅ lupa / nityomiḍĕṅ sadākāla / tan
kāvaraṇan / ya sinaṅguh cetana ṅaranya / acetana ṅaranya ikaṅ tanpa
jñāna / kadyaṅga niṅ vatu / ya sinaṅguh acetana ṅaranya / atĕmu pvekaṅ
cetana lavan acetana / ya ta maṅdadyakĕn sarvatattva / lvirnya /
pradhānatattva / triguṇatattva / buddhitattva / ahaṅkāratattva /
bāhyendriyatattva / karmendriyatattva / pañcamahābhūtatattva / nahan yaṅ
sarvatattva ṅaranya / ya ta kavruhananta tĕmĕntĕmĕn / nihan lakṣaṇanya
pājaraṅ kveri kita / tĕlu pratyeka niṅ cetana / lvirnya /
paramaśivatattva / sadāśivatattva / śivatattva / nahan yaṅ cetana tĕlu
ṅaranya mapalenan // paramaśivatattva ṅaranya /
aprameyam anirdeśyam anaupamyam anāmayam |
sūkṣmaṃ sarvagataṃ nityaṃ dhruvaṃ avyayam īśvaram || 7
aprameyam anantatvād anirdeśyam alakṣaṇam |
anaupamyam anādṛśyaṃ vimalatvād anāmayam || 8
sūkṣmañcānupalabhyatvād vyāpakatvāc ca sarvagam |
nityākāreṇa śūnyatvam acalatvāc ca tad dhruvam || 9
avyayaṃ paripūrṇatvād saumyabhāvaṃ tathaiva ca |
śivatattvam idam uktaṃ sarvagataḥ parisaṃsthitam || 10
Aprameya bhaṭāra / tan pāṅĕnaṅĕnan / apa hetu / ri kadadinya n ananta /
tan pahiṅan / anirdeśyam / tan patuduhan / ri kadadinya n tan palakṣaṇa
/ anaupamyam / tatan papaḍa / ri kadadinya n tan hana paḍa nira juga /
anāmayam / tatan kĕneṅ lara / ri kadadinya n alilaṅ / sūkṣma ta sira /
ri kadadinya n tan vĕnaṅ inupalabdhi / vyāpaka ta sira sarvagata /
kahibĕkan tikaṅ rāt denira / sahananya kabeh / nityomiḍĕṅ sadākāla / ri
kadadinya n tan pasaṅkan / dhruvam / meṅĕt ta sira / ri kadadinya n tan
polah / umiḍĕṅ sadākāla / avyayam / tatan palvaṅ / ri kadadinya n
paripūrṇa / īśvara ta sira / īśvara ṅaranya ri kadadinya n prabhu ta
sira / sira ta pramāṇa tan kapramāṇan / nahan yaṅ paramaśivatattva
ṅaranya // nihan yaṅ sadāśivatattva ṅaranya / i sor niṅ paramaśivatattva /
savyāpāraḥ śivaḥ sūryaḥ caittatattvaḥ sadāśivaḥ |
sapadaḥ saguṇo vyāpī arūpatvāt pracaryate || 11
utpādako na sādhakaḥ tattasyānugrahaparaḥ |
virocanakaro nityaḥ sarvajñaḥ sarvakṛdvibhuḥ || 12
aśaraṇasya sa bhrātā sa mātā sa pitā mataḥ |
sa mocakaḥ sarvaduḥkhād yathā janmani janmani || 13
Savyāpārah / bhaṭāra sadāśiva sira / hana padmāsana pinakapaluṅguha nira
/ aparan ikaṅ padmāsana ṅaranya / śakti nira / śakti ṅaranya /
vibhuśakti / prabhuśakti / jñānaśakti / kriyāśakti / nahan yaṅ caduśakti
// nihan taṅ vibhuśakti ṅaranya /
ūtaprotañ ca gadidaṃ śivena parameśinā |
ūtaṃ vyāptam iti protaṃ protañ ca maṇisūtravat || 14
Inūta nira ikaṅ sarvatattva / inūta ṅaranya / vinyāpaka nira / kadyaṅga
niṅ miñak haneṅ susu / hanekaṅ miñak ṅkāneṅ susu / ndatan katon / ya ta
sinaṅguh ūta ṅaranya / prota ṅaranya / maṇisūtravat / kadyaṅga niṅ maṇi
maṅekadeśa gatinya / ika taṅ ūtaprota / ya ta vibhuśakti ṅaranya / sira
gumave ikaṅ rāt kabeh / prabhuśakti ṅaranya / tatan kabādha de nira riṅ
rāt kabeh / nahan yaṅ caduśakti ṅaranya padmākāra / ri madhya nika /
ṅkāna ta paluṅguhan bhaṭāra [ri] kāla nira n maśarīra / mantrātmā ta
sira / mantra pinakaśarīra nira / īśāna mūrdhā ya / tatpuruṣa vaktra ya
/ aghora hṛdaya ya / bāmadeva guhya ya / sadyojāta mūrti ya / aum /
nahan pinakaśarīra bhaṭāra / bhāsvara sphaṭikavarṇa / nahan ikanaṅ guṇa
ri sira / dūraśravaṇa / dūrasarvajña ta sira / dūradarśana ta sira /
dūraśravaṇa ṅaranya rumĕṅö i śabda madoh aparĕk / dūrasarvajñā ṅaranya
vruh ry ambĕk niṅ madoh aparĕk / dūradarśana ṅaranya tumon iṅ adoh
aparĕk savaṅsavaṅ guṇa ṅaranika / aṇimā / laghimā / mahimā / prāpti /
prākāmya / īśitva / vaśitva / yatrakāmāvasāyitva / ya ta aṣṭaiśvarya
ṅaranya / pinakasvabhāva bhaṭara / nahan yaṅ sadāśivatattva ṅaranya / i
sor nikaṅ sadāśivatattva māyāśirastattva ṅaranya / uṅgvan saṅ hyaṅ
aṣṭavidyāsana / ananta / sūkṣma / śivatama / ekarudra / ekanetra /
trimūrti / śrīkaṇṭha / śikhaṇḍī / saṅ hyaṅ ananta sira kinon bhaṭāra
umyāpaka ikaṅ bhuvana lavan jagat / api tuvi maṅlĕpasakĕn ātmā vyāpāra
vaneh / yapvan huvus vyāpāra pakon bhaṭāra / irika ta yan mokta saṅ hyaṅ
ananta / saṅ hyaṅ sūkṣma gumanti ananta / śivatama gumanti sūkṣma /
ekarudra gumanti śivatama / ekanetra gumanti ekarudra / trimūrti gumanti
ekanetra / śrīkaṇṭha gumanti trimūrti / śikhaṇḍī gumanti śrīkaṇṭha /
śrīkaṇṭhāku teki / śrīkaṇṭha ṅaranku kinon maveh aji riṅ brahmāṇḍa /
pinanah pvāku riṅ rāgi de bhaṭāra kāma / dĕlĕṅku ri saṅ hyaṅ kāma /
mataṅyan dinĕlĕṅ ya riṅ dŗṣṭiviṣa / syuh pvekāvak saṅ hyaṅ kāmadeva /
bhasmībhūta / matĕmahan avu / ndan ikaṅ rāga kavĕkas iry aku / ya ta
mataṅyan makrabi ibunta bhaṭārī umā an pakānak saṅ sanatkumāra / nahan
tattva nira saṅ hyaṅ anaku saṅ vṛhaspati / ikaṅ rudra i sor ya inalapku
piniṅruhurakĕnku / sira gumanti ya śikhaṇḍī / nahan yaṅ māyāśirastattva
ṅaranya / i sor nikaṅ māyāśirastattva / yatika māyātattva ṅaranya /
māyātattva ṅaranya / śūnya tāvak ny acetana / paḍa lavan śivatattva /
ndan acetana svabhāvanya / ya ta sornya saṅkeṅ śivatattva / vinyāpakākĕn
pva ya de niṅ śivatattva / cetana svabhāvanya / ūtaprota pveka de niṅ
śivatattva / mamyāpaka ikaṅ ūta vibhuh riṅ avak nikaṅ māyā / ikaṅ prota
maṅekadeśa / ikaṅ śivatattva prota svabhāvanya riṅ māyā / ya ta mataṅyan
koparĕṅgan mala / mala ṅara niṅ acetana / apan ikaṅ śivatattva sĕḍĕṅ
sphaṭikavarṇa / nirmala malilaṅ aho mahĕniṅ / pinakasvabhāvanya ñ cetana
/ koparĕṅgan pva ya deniṅ acetana / hilaṅ ta śakti nira / śakti ṅaranya
ikaṅ sarvajña lavan sarvakartā / mari pveka śivatattva / sarvajña
sarvakāryakartā / ya ta sinaṅguh ātmā ṅaranya / cetana lĕṅĕṅlĕṅĕṅ
ṅaranya / akveh pvekaṅ ātmatattva / ya ta mataṅyan sĕsök taṅ māyātattva
/ kadyaṅga niṅ umah niṅ tavvan / matap matumpaṅtumpaṅan / ikaṅ māyā
yāṅkĕna umah niṅ tavvan / ikaṅ ātmā yāṅkĕn anak niṅ tavvan / adhomuka
tumuṅkul ṅaranya / mulat i sor juga tikaṅ ātmā / tan vruh irikaṅ tattva
i ruhurnya / inulahakĕn pvekaṅ māyātattva deniṅ śakti bhaṭāra / mĕtu taṅ
pradhānatattva / ganalganal niṅ māyā śūnya tāvak ny acetana /
pinatĕmvakĕn pvekaṅ ātmatattva lavan ikaṅ pradhānatattva de bhaṭāra /
hilaṅ malupa ikaṅ ātmā acetana / apan tan pajñāna / mavyāpakeṅ
pradhānatattva / ika ta maveh lupa riṅ ātmā / ya ta pradhānatattva
ṅaranya / inulahakĕn pvekaṅ pradhānatattva deniṅ kriyāśakti bhaṭāra / an
pakānak taṅ triguṇatattva / triguṇatattva ṅaranya sattva rajah tamah //
Laghu prakāśakaṃ sattvaṃ cañcalaṃ tu rajaḥ sthitam |
tamo guru varaṇakam ity etac cittalakṣaṇam || 15
Ikaṅ citta mahaṅan māva / yeka sattva ṅaranya / ikaṅ madĕrĕs molah /
yeka rajah ṅaranya / ikaṅ abvat pĕtĕṅ / yeka tamah ṅaranya //
mokṣaḥ svargaś ca narakaṃ tiryagbhāvaś ca mānuṣam |
cittapāpasya jāyate cittasya hy anubhāvataḥ || 16
Ikaṅ citta hetu nikaṅ ātmān pamukti svarga / citta hetu niṅ ātmā tibeṅ
naraka / citta hetu nimittanya n paṅdadi tiryak / citta hetunya n
paṅjanma mānuṣa / citta hetunya n pamaṅgihakĕn kamokṣan mvaṅ kalĕpasan /
nimittanya nihan //
ārjavatvam asaktatvaṃ mṛdutā saṃvibhāvitvam |
īśvaratvaṃ kuśalatvaṃ madhuratvaṃ suveṣatā || 17
Ikaṅ ambĕk dugaduga dṛḍha / masö ta ya vruh ta ya ri palenan iṅ vastu
lavan maryādā / vruh ta yeṅ īśvaratattva / vidagdha ya / mamanis ta ya
denya n pamĕtvakĕn vuvusnya / mahalĕp piṇḍākāra ny avaknya / yeka
lakṣaṇa niṅ citta sāttvika // nihan taṅ rajah ṅaranya /
krūratvañ caiva darpitvaṃ sāhasitvaṃ pracaṇḍatā |
lobhitvañ ca palatvañ ca nirghṛṇatvaṃ pramāditā || 18
Ikaṅ ambĕk krora / lavan ikaṅ ulah krodha katakut / darpa ta ya sāhasika
ya / panasbhāran lobha / capalahasta / capalapāda / vākcapala / tan hana
kasihnya / palĕhpalĕh masiga / yeka lakṣaṇa niṅ citta si rajah ṅaranya
// nihan taṅ tamah ṅaranya /
ālasyaṃ bhīrutā tandrā nidrā hiṃsā pramāditā |
śokitā bhūktā caiva asaumyatā nityabandhatā || 19
Ikaṅ ambĕk vĕdivĕdi / luhya paṅĕmĕh vuk turū / bvat aṅdvadvat aṅĕlĕm
amātimāti / palĕhpalĕh / putĕk hati / abvat vulatnya / yeka citta si
tamah ṅaranya // Ikaṅ citta sattva rajah tamah ṅaranya / yatika umikĕt
saṅ hyaṅ ātmā / nihan phalanya /
atyantaṃ sātvikaṃ cittaṃ nirlepam antaropamam |
kṛtamākāśamayatvaṃ sarvamokṣapratijñātam || 20
Yan sāttvika ikaṅ citta / ya hetu niṅ ātmān pamaṅgihakĕn kamokṣan / apan
ya nirmala / dumeh ya gumavayakĕn rasa niṅ āgama lavan vĕkas niṅ guru //
samatvaṃ rajasaḥ proktaṃ dharmma tenecchati śubham |
sattvaṃ kasmāt saṃyuktaṃ vā tad eva svargyam āyanam || 21
yapvan paḍa göṅ nikaṅ sattva lavan rajah / yeka mataṅyan mahyun magavaya
dharma denya / kadadi pvekaṅ dharma denya n kalih / ya ta mataṅyan mulih
riṅ svarga / apan ikaṅ sattva mahyun iṅ gave hayu / ikaṅ rajah
maṅlakvakĕn //
triguṇamūḍhakañ cittaṃ sunādi sandhakayaka |
tvayakasmatva malatva sameṣṭaṃ mānuṣaṃ phalam || 22
Yan paḍa göṅnya katĕlu / ikaṅ sattva rajah tamah / ya ta mataṅyan
paṅjanma mānuṣa / apan paḍa vineh riṅ kahyunya / ikaṅ sattva rajah tamah
/ agavaya hala liṅ nikaṅ rajah / matagguh ikaṅ sattva / luhya lĕmĕh liṅ
nikaṅ tamah / maṅlakvakĕn ikaṅ rajah / magavaya hayu liṅ nikaṅ sattva
lavan rajah / kabvatan denikaṅ tamah / maṅkana gantiganti nikaṅ triguṇa
/ ya ta mataṅyan tan hana kadadi denikaṅ ātmā riṅ agave hala hayu /
yapvan kadadi pvekaṅ gave hala hayu deniṅ ātmā / ya ta mataṅyan paṅjanma
mānuṣa / ya ta iniṅĕtakĕn de bhaṭāra vidhi / ri pāntara niṅ svarga lavan
naraka / yatika paśucyan iṅ ātmā / asiṅ sagavenyāṅdadi mānuṣa / ya ta
iniṅĕtakĕn de bhaṭāra vidhi / apan sira pinakaparcaya bhaṭāra riṅ
śubhāśubhakarma niṅ janma //
atyantaṃ rājasaṃ cittaṃ krodhādau kevalaṃ saktam |
agner eva prajananaṃ ko hy agnimayasaptacaḥ || 23
Yapvan citta si rajah magöṅ / krodha kevala / śakti pva riṅ gave hala /
ya ta hetu niṅ ātmā tibeṅ naraka / salvir nikaṅ saṅsāra hiniḍĕpnya //
atyantaṃ tāmasaṃ cittaṃ nidrāparaṃ suaṃmūḍham |
sthāvaraṃ śīghram āyantaṃ tad dhruvaṃ cittakāryataḥ || 24
Yapvan tamah magöṅ riṅ citta / ya hetu niṅ ātmā matĕmahan tiryak / lima
prakāra niṅ tiryak / lvirnya / paśu / mṛga / pakṣī / sarīsṛpa / mīna /
kanĕmnya sthāvara / paśu ṅaranya iṅvaniṅvan iṅ vanva / sapi / kĕbo /
śvāna / vök saprakāra // mṛga ṅara niṅ sattva haneṅ vana / siṅha / moṅ /
kidaṅ saprakāra riṅ alas // pakṣī ṅaranya salvir iṅ manuk mör / hayam /
itik saprakāra // sarīsṛpa ṅaranya salvir iṅ alakulaku ḍaḍanya / vĕdit /
lintah / ulā / vĕlut saprakāra // mīna ṅaranya salvir iṅ haneṅ vvay /
ivak lvah samudra / ityevamādi magöṅ adĕmit saprakāra / sasiṅ lumakulaku
ya jaṅgama ṅaranya / nahan tĕmahan iṅ ātmā yan magöṅ tamahnya / ya tan
dadi ikaṅ dharmasādhana denya / anpaṅdadi ta ya jaṅgama / ya ta mataṅyan
matĕmahan kayukayu kapiṅnĕmnya janma / mataṅyan sthāvara odvad / rondon
/ dukut saprakāra niṅ tan kilip / tarmolah riṅ uṅgvanya juga / yeka
sthāvara ṅaranya / ikaṅ kumilip ya jaṅgama ṅaranya / nahan tĕmahan iṅ
ātmā yan agöṅ citta si tamah // saṅka riṅ triguṇa mĕtu taṅ buddhi /
makveh prakāra niṅ buddhi / nihan lvirnya / dharma / jñāna / vairāgya /
aiśvārya / ndan hana ta baliknya / adharma / ajñāna / avairāgya /
anaiśvārya / nihan taṅ pañcaviparyaya ṅaranya / hana ta tuṣṭi ṅaranya /
hana ta aṣṭasiddhi ṅaranya / nahan ta vṛtti niṅ buddhi ṅaranya // dharma
ṅaranya /
śīlaṃ yajñas tapo dānaṃ pravrajyā bhikṣā hy eva ca |
yogaś cāpi samāsena dharmasyaiko vinirṇayaḥ || 25
Śīla ṅaraniṅ maṅrakṣācāra rahayu / yajña ṅaraniṅ maṅhanākĕn homa / tapa
ṅaraniṅ umātīndriyanya / tan vineh riṅ viṣayanya / dāna ṅaraniṅ veveh /
pravrajyā ṅaraniṅ viku anāśaka / bhikṣu ṅaraniṅ dīkṣita / yoga ṅaraniṅ
magave samādhi / nahan pratyeka niṅ dharma ṅaranya // nihan taṅ jñāna
ṅaranya /
pratyakṣam anumānañ ca kṛtāntād vacanāgamaḥ |
pramāṇaṃ trividhaṃ proktaṃ tat samyagjñānam uttamam || 26
Ika saṅ kinahanan deniṅ pramāṇa tĕlu ṅaranya / pratyakṣānumānāgama /
pratyakṣa ṅaranya katon kagamĕl / anumāna ṅaranya kadyaṅga niṅ anon
kukus riṅ kadohan / ya ta maṅanumāna hiṅan iṅ apuy / yekānumāna ṅaranya
/ āgama ṅaranya ikaṅ aji inupapattyan de saṅ guru / yeka āgama ṅaranya /
saṅ kinahanan deniṅ pramāṇa tĕlu / pratyakṣānumānāgama / ya ta sinaṅguh
samyagjñāna ṅaranya // nihan taṅ vairāgya ṅaranya /
dṛṣṭānuśrāvite bhoge sukhe dehe virāgitā |
tad vairāgyaṃ samākhyātaṃ na yogī moganiḥspṛhaḥ || 27
Hana bhoga katon / kadyaṅga niṅ ratu pamĕgĕt / hana bhoga karĕṅö /
kadyaṅga niṅ kahyaṅan svarga kadevatan / ika taṅ bhoga katon karĕṅö /
tatan maharĕp irika kabeh / apan iṅ ratu tovi tan aharĕp ta sira /
yateka sinaṅguh vairāgya ṅaranya // nihan taṅ aiśvarya ṅaranya /
bhogeṣu copabhogeṣu paribhogeṣu vā punaḥ |
sāmānyaṃ triṣu vijñeyaṃ tadaiśvaryaṃ vipaścitā || 28
Bhoga ṅaranya salvir iṅ kapaṅan kenum / upabhoga ṅaranya salvir iṅ
sinaṇḍaṅ / paribhoga ṅaranya ikaṅ marabi mahulun / saṅ kinahanan denika
kabeh / yeka aiśvarya ṅaranya / ika taṅ dharma / jñāna / vairāgya /
aiśvarya / ya ta nimitta niṅ asih bhaṭāra riṅ ātmā // nihan ta baliknya
/ adharma / ajñāna / avairāgya / anaiśvarya // adharma ṅaranya ikaṅ
buddhi kinatayan deniṅ dharma / liṅnya / syapa karih vruh riṅ svarga
ṅaranya / syapa saṅkanya / syapa saṅka niṅ naraka / pāpa magave hala /
kasvargan rakva magave hayu / ḍöhadoh ika vuvus niṅ maliṅ / vvaṅ maharĕp
puṇyan ana saṅ viku majarakĕn ikāna / ri vĕdinya riṅ takĕr hopan hetunya
n lumakva viku / ika ta tan byakta vuvus niṅ aji / apan tan katon
vinarahakĕn / maṅkana liṅ nikaṅ buddhi adharma // ajñāna ṅaranya ikaṅ
buddhi kinatayan deniṅ anumānāgamapratyakṣa / tapvan kinahanan denika /
ya ta mataṅyan kinahanan deniṅ vikalpa / saṅśaya / bhrānta / vikalpa
ṅaranya ikaṅ umaṅĕnaṅĕn ikaṅ vastu tapvan tinonya / saṅśaya ṅaranya ikaṅ
ambĕk sandeha / bhrānta ṅaranya ikaṅ ambĕk salah seṅguh / ika taṅ ambĕk
vikalpa saṅśaya bhrānta / yateka ajñāna ṅaranya // avairāgya ṅaranya
ikaṅ buddhi jĕnĕk hyunta riṅ vastu kaṇiṣṭhamadyamottama / liṅnya maṅke
mūlya / ya lĕvih ṅaranya / ya ta avairāgya ṅaranya // anaiśvarya ṅaranya
ikaṅ buddhi kinatayan deniṅ bhoga upabhoga paribhoga / yeka sinaṅguh
anaiśvarya ṅaranya / nahan taṅ balik nikaṅ caturaiśvarya ṅaranya // apa
mataṅyan sinaṅguh kinasihan de bhaṭāra ikaṅ buddhidharma / nihan ta
phalanya /
svargaṃ dharmeṇa gamanaṃ devayoniṣu jāyate |
aṇimādiguṇopetaḥ sarvabhogeṣu tṛpyate || 29
Yan dharma kadadi deniṅ buddhi / hetunya n mulih riṅ svarga / alavas pva
ya mukti riṅ svarga / maṅdadi ta ya devatā / kapaṅgih taṅ aṇimādiguṇa
denya // nihan ta phala niṅ jñāna /
samyagjñānāddhi kāmataḥ catuḥśaktiḥ sa paṇḍitaḥ |
mokṣapadaṃ samāsādya na bhave viśate punaḥ || 30
Ikaṅ kinahanan deniṅ samyagjñāna / sira ta rasika lĕvih / apan sira
umaṅguhakĕn kamokṣan / tan paṅjanma muvah / kinahanan deniṅ caduśakti /
ya ta sinaṅguh tĕka riṅ janmāvasāna ṅaranya / umulih riṅ śivapada /
cetana nira sātmaka lavan bhaṭāra // nihan ta phala niṅ vairāgya /
vairāgyāt prakṛtau līnaḥ suptavat sukham āpnuyāt |
dīrghe kāle ca vā punaḥ devayoniṣu jāyate || 31
Ikaṅ vairāgya / sira umulih riṅ prakṛtiloka / kadi enak iṅ aturū tan
paṅipi / maṅkana ta enak niṅ sukha kapaṅgih de nira / vĕkasan maṅdadi ta
sira devatā / nahan ta phala niṅ vairāgya // nihan ta phala niṅ aiśvārya/
aiśvaryeṇāpratihataḥ sarvabhogena tṛpyate |
aṇimādiguṇopeto devayoniṣu jāyate || 32
Tan katahĕn asiṅ paranira / mvaṅ solah nira ta ya / sukha ta ya
saparanya / vĕkasan ta ya maṅdadi devatā / kapaṅgih taṅ aṇimādiguṇa
denya / nahan ta phala niṅ aiśvarya // nihan ta phala nig baliknya /
ikaṅ buddhi makavīja ṅ adharma / yekāṅdadi tiryak / apan manayakĕn
dharma / phala niṅ jñāna / yeka inapusan iṅ karmasukha / apan apan
apuṅguṅ riṅ tattvajñāna / keluilu ikaṅ pagave hala hayu / ya nimittanya
n maputĕran riṅ janma manuṣya / naraka tiryak tĕmahanya vaneh / akĕḍik
pva ya jāti niṅ vvaṅ magave hayu / mataṅyan makveh maṅdadi tiryak /
patimbunan iṅ magave hala / ikaṅ avairāgya mvaṅ anaiśvarya / mataṅyan
kinalalisan de bhaṭāra / ikaṅ ātmā makavīja ṅ adharma / ajñāna /
avairāgya / anaiśvarya // nihan taṅ pañcaviparyaya ṅaranya / lvirnya /
tamah / moha / mahāmoha / tāmisra / andhatāmisra / tamah ṅaranya ikaṅ
buddhi maharĕp amaṅguhakĕnaṅ sukhasakala / moha ṅaranya maharĕp
amaṅguhakĕnaṅ aṣṭaiśvarya / mahāmoha ṅaranya maharĕp amaṅguhakĕnaṅ sukha
riṅ niṣkala lavan kāṣṭaiśvaryan / tāmisra ṅaranya umayamayam ikaṅ sukha
kapaṅgiha hĕlĕm / andhatāmisra ṅaranya vvaṅ tumaṅisakĕn ikaṅ vastu huvus
hilaṅ / nahan taṅ pañcaviparyaya ṅaranya / ika ta kabeh nimitta niṅ ātmā
saṅsāra ika // nihan taṅ tuṣṭi ṅaranya / lvirnya / arjana / rakṣaṇa /
kṣaya / saṅga / hiṅsā / bhāgya / kāla / ātmā / arjana ṅaranya ikaṅ
amuluṅ sarva drĕvya / rinakṣa ya / ya tuṣṭi ṅaranya / rakṣaṇa ṅaranya
ikaṅ huvus mamuluṅ drĕvya / rinakṣa ta ya / ikaṅ duvĕg maṅrakṣa drĕvya /
tuṣṭi atah ṅaranya / kṣaya ṅaranya vvaṅ maṅhiḍĕp lara / alvaṅ pveka
laranya / ṅūnihuni n varasa / tuṣṭi ṅaranya / saṅga ṅaranya ikaṅ atĕmu
lavan kasihnya / ya tuṣṭi ṅaranya / hiṅsā ṅaranya ikaṅ amātimāti /
makakāryāmaṅana / tuṣṭi ṅaranya yeka bāhyatuṣṭi ṅaranya // nihan taṅ
ādhyātmikatuṣṭi ṅaranya / bhāgya ṅaranya ikaṅ buddhi mahenak ambĕknya /
an tan pamaṅgihakĕn sukha / liṅnya / i harah tan hana kunaṅ gaveṅku
rahayu ṅūni / mataṅyan tan panĕmu sukha maṅke / ya ta mataṅyan ko ṅ avak
pamrih ta pagave hayu / maran tan meṅkene dlāha riṅ janma sovah / tuṣṭi
ṅaranya / kāla ṅaranya kalalah aku umaṅgihakĕna ikaṅ inayamayamku / apa
kunaṅ kaliṅanya / ri deny an tan kalalah kunaṅ / her sakarĕṅ tĕkaha kita
dlāha / tuṣṭi ṅaranya / ātmā ṅaranya hana ta jñāna mamiveka ṅ ātmā /
sahiṅan iṅ varahvarah saṅ guru / yatika pinakahiṅan iṅ jñānanya / tan
hana svata iriya / tan pamṛddhyakĕn ikaṅ jñāna pavarah iriya / apan tan
pagave samādhi / humĕnĕṅ juga mahenak ambĕknya / nahan prakāra niṅ tuṣṭi
/ nimitta niṅ jñāna kapihĕran vavaṅ mahenak ambĕknya // nihan taṅ
aṣṭasiddhi ṅaranya /
dānam adhyayanaṃ śabdas tarkaḥ sauhṛdam eva ca |
trayo duḥkhavighātāś ca siddhayo ’ṣṭa prakīrtitāḥ || 33
Dāna ṅaranya saṅ vĕnaṅ maveveh / adhyayana ṅaranya saṅ vĕnaṅ maṅaji /
hana ta sira sādhaka / saṅka ri tīkṣṇa niṅ kasādhakan / aṅrĕṅö ta sira
śabda sūkṣma / athavā hana ta sira vĕnaṅ manarka vastu sakala lavan
sūkṣma / tarka ṅaraniṅ jñāna maṅuhā / nda tan salah deniṅ maṅūha / yeka
bāhyasiddhi ṅaranya // nihan taṅ ādhyātmikasiddhi ṅaranya / ika saṅ
vĕnaṅ humilaṅakĕn ikaṅ duhkha tĕlu / ndya ta yaṅ duhkha tĕlu ṅaranya /
ādhyātmika duhkha / ādhidaivika duhkha / ādhibhautika duhkha //
ādhyātmikaduhkha ṅaranya ikaṅ lara saṅkeṅ manah / lvirnya / rāga / dveṣa
/ moha / urĕm bhāra gigil / puru / kuris / vāta / pitta / śleṣma / śūla
/ larahatin / nahan taṅ ādhyātmika duhkha ṅaranya // ādhidaivika duhkha
ṅaranya ikaṅ inalap iṅ gĕlap / edan / ayan / kāveśa graha / saprakāra
nig duhkha saṅkeṅ deva / yeka ādhidaivika duhkha ṅaranya //
ādhibhautikaduhkha ṅaranya pinĕraṅ / rinacun / jinarĕm / kĕneṅ upas /
kesyan / inabhicari / tinĕluh / tinuju khala ulā lalataṅ / saprakāra niṅ
lara duhkha saṅkeṅ bhūta / bhūta ṅaran ika māvak kabeh / yeka ṅ
ādhibhautika duhkha ṅaranya // ika ta saṅ vĕnaṅ humilaṅakĕn ikaṅ duhkha
samaṅkana kvehnya / sira ta sinaṅguh ādhyātmikasiddhi ṅaranya / kunaṅ
ikaṅ vvaṅ sinaṅguh uttamasiddhi ṅaranya saṅ yogīśvara / saṅ umaṅguhakĕn
aṇimādiguṇa / nahan taṅ vṛtti niṅ buddhi kavruhananta / saṅka riṅ buddhi
mĕtu taṅ ahaṅkāra / tĕlu prakāranya / lvirnya / sāttvika / rājasa /
tāmasa / nahan bhedanya / si vaikṛta yeka sāttvika / si taijasa yeka
rajah / si bhūtādi yeka tamah / saṅka riṅ ahaṅkāra [si vaikṛta ] mĕtu
taṅ manah lavan deśendriya / lvirnya / śrotra / tvak / cakṣuh / jihvā /
ghrāṇa / vāk / pāṇi / pāda / pāyu / upastha / saṅka riṅ ahaṅkāra si
bhūtādi mĕtu taṅ pañcatanmātra / ikaṅ ahaṅkāra si taijasa / yeka umilu
mamĕtvakĕn kārya nikaṅ ahaṅkāra si vaikṛta lavan si bhūtādi / apan
makasvabhāva maṅulahakĕn // aparan sinaṅguh pañcatanmātra ṅaranya /
nyapan tahankva liṅanta / nihan nyaṅ śabda / sparśa / rūpa / rasa /
gandha / vyaktinya / tutupana / taliṅanta / hana śabda / karĕṅö / litlit
nikaṅ śabda karĕṅö / yeka śabdatanmātra ṅaranya / hana ta haṅin madĕrĕs
/ litlit nika rumĕsĕp iṅ kulit kahiḍĕpanya / yeka sparśatanmātra ṅaranya
/ hana ta sandhyāvelā ṅaranya / huvus sumurup saṅ hyaṅ āditya / hana ta
teja nira kavĕkas / litlit nikaṅ teja katon / yeka rūpatanmātra ṅaranya
/ rasatanmātra ṅaranya ikaṅ pinaṅan mapahit mamanis kunaṅ / litlit nikaṅ
rasa rinasan kavĕkas iṅ liḍah tan vvaṅ hilaṅ / hana śeṣanya kari / yeka
rasatanmātra ṅaranya / gandhatanmātra ṅaranya hana ta candana tinunu /
litlit niṅ gandhanya inambuṅ / yeka gandhatanmātra ṅaranya / samaṅkana
pañcatanmātra ṅaranya // saṅkeṅ pañcatanmātra mĕtu taṅ pañcamahābhūta /
ākāśa mĕtu saṅkeṅ śabdatanmātra / vāyu mĕtu saṅkeṅ sparśatanmātra / teja
mĕtu saṅkeṅ rūpatanmātra / apah mĕtu sagkeṅ rasatanmātra / pṛthivī mĕtu
saṅkeṅ gandhatanmātra / nahan yaṅ pañcamahābhūta ṅaranya / sakala
pratyakṣa katon kagamĕl / ndah yeka hiṅan iṅ tattva i sor / nahan
svabhāva niṅ tattva kabeh / kapva umyāpaka tattva i sornya / ikaṅ tattva
i sor tan vĕnaṅ ya umyāpakerikaṅ tattva i ruhurnya / ikaṅ pṛthivītattva
ya patimbunan iṅ tattva kabeh / śabda guṇa niṅ ākāśa / sparśa guṇa niṅ
vāyu / rūpa guṇa niṅ teja / rasa guṇa niṅ āpah / gandha guṇa nig pṛthivī
// kunaṅ ikaṅ rasa / nĕm prakāra nika / lvirnya / lavaṇa / amla / kaṭuka
/ tikta / kaṣāya / madhura / lavaṇa ṅaranya asin / amla ṅaranya asĕm /
kaṭuka ṅaranya pĕḍĕs / kaṣāya ṅaranya sĕpĕt / madhura ṅaranya manis /
tikta ṅaranya pahit / nahan taṅ ṣaḍrasa ṅaranya // guṇa niṅ pṛthivī
gandha / rva lvir niṅ gandha / abo mvaṅ avaṅi // ikaṅ ṣaḍrasa / ya teka
pinaṅan ininum deniṅ laki laki lavan anakĕbi / ya ta maṅdadyakĕn hurip
lavan śarīra / sāri nikaṅ śarīra / ya ta matĕmahan kāma riṅ laki laki /
śukla ṅaranya vaneh / śvanita riṅ anakĕbi / matĕmu pvekaṅ śuklaśvanita
ṅkāneṅ padmanāḍī madhya niṅ ṣaṭkoṣa / yatika kinahanan iṅ hurip / salvir
niṅ makaśuklaśvanita / yan vvaṅ yan tiryak / salvir iṅ rūpa niṅ
kavitanyātah tinurunya / yan makveh ikaṅ śukla saṅkeṅ śvanita / lanaṅ
tĕmahanya / yan makveh ikaṅ śvanita saṅke śukla / yeka tĕmahan vadvan /
kunaṅ ya paḍa kvehnya ikaṅ śuklaśvanita / yatika janmāntara puruṣa
ṅaranya kĕḍi valavadi hara tĕmahanya / ikaṅ śuklātĕmahan ya tahulan /
odvad / sumsum / ikaṅ śvanita dadi dagiṅ / rudhira / carma / tĕlu sakeṅ
laki laki / tĕlu sakeṅ anakĕbi / yeka sinaṅguh ṣaṭkoṣa ṅaranya / ikaṅ
śabdatanmātra dadi taliṅa / pinakapaṅrĕṅö pakĕnanya / ikaṅ
sparśatanmātra dadi kulit / pinakapaṅrasa panastis pakĕnanya / ikaṅ
rūpatanmātra dadi mata / pinakapanon pakĕnanya / ikaṅ rasatanmātra dadi
hilat / pinakapaṅrasa pakĕnanya yan pamukti ṣaḍrasa / ika gandhatanmātra
dadi hiruṅ / pinakapaṅambuṅ gandhābo avaṅi pakĕnanya / yatika
pañcabuddhīndriya ṅaranya / apan yeka pinakagolaka niṅ indriyeka sāmpun
iṅujar ṅūni / śrotrendriya mauṅgv iṅ taliṅa / pinakakaraṇa niṅ ātmān
paṅrĕṅö śabda pakĕnanya / ikaṅ tvagindriya muṅgv iṅ kulit / pinakakaraṇa
niṅ ātmān paṅhiḍĕp panastis pakĕnanya / ikaṅ cakṣurindriya muṅgv iṅ mata
/ pinakakaraṇa niṅ ātmān panon rūpa varṇa pakĕnanya / ikaṅ jihvendriya
muṅgv iṅ ilat / pinakakaraṇa niṅ ātmān paṅrase ṣaḍrasa / ikaṅ
ghrāṇendriya muṅgv iṅ iruṅ / pinakakaraṇā niṅ ātmān paṅambuṅ gandhābo
avaṅi / ikaṅ vāgindriya muṅgv iṅ tutuk / pinakakaraṇa niṅ ātmān paśabda
pakĕnanya / ikaṅ pāṇīndriya muṅgv iṅ taṅan / pinakakaraṇa niṅ ātmān
paṅgamĕlgamĕl pakĕnanya / ikaṅ pādendriya muṅgv iṅ suku / yeka
pinakakaraṇa niṅ ātmān lumaku pakĕnanya / ikaṅ pāyvindriya muṅgv iṅ
silit / pinakakaraṇa niṅ ātmān paṅisiṅ aṅĕntut pakĕnanya / ikaṅ
upasthendriya muṅgv iṅ purus bhaga / pinakakaraṇa niṅ ātmān paṅĕyĕh mvaṅ
amĕtvakĕn śuklaśvanita pakĕnanya / nahan ta krama niṅ daśendriya haneṅ
śarīra // sumahur bhagavān vṛhaspati / lig nira / umapa teki rva de
bhaṭāra majarakĕn indriya / umuṅguh lavan inuṅgvan / apan ri hana nikaṅ
golaka ya ta nimitta niṅ ātmān paṅgṛhīta ṅ viśaya // sumahur bhaṭāra /
liṅ nira / yogya ika denta matakvan kamu ṅ vṛhaspati / kadi pramāṇātekaṅ
golaka niṅ ātmā / nyaṅ taliṅa tan vĕnaṅ maṅrĕṅö śabda yan tan hana ṅ
śrotrendriya / vyaktinya n atuli / hana taliṅanya lavan lyaṅnya /
kathamapi tarpaṅrĕṅö śabda / yan tan hana ṅ śrotrendriya / maṅkana ṅ
mata kasahanaṅ cakṣuḥ / yan kasaputan putihputih / ṅuni veh ri tan
pesyanya / mapeka tar panon / maṅkana ṅ lumpuh kĕḍi prakāranya tan vĕnaṅ
ika ri viṣayanya / yan tan hana ṅ indriyanya / katon pveka kabeh denta
kamu ṅ vṛhaspati / ya ta matagyan lyan taṅ indriya lavan golaka / ikaṅ
manah yeka ratu niṅ indriya sumaṅkalpa ikaṅ viṣaya / apan vit nikaṅ
indriya / manaṅkalpa ṅaranya umastv ikaṅ viṣaya / ginṛhīta niṅ indriya /
yeka gave niṅ manah / ikaṅ indriya kabeh tan aṅga rakva tan vehĕn iṅ
viṣayanya / apan enak niṅ manaṇḍaṅ mamaṅan maṅinum / enak niṅ
malakyarabi / enak niṅ maṅrĕṅö tabĕhtabĕhan / kiduṅ gupitgupitan / ya ta
dumeh saṅ hyaṅ ātmā jĕnĕk iṅ śarīra / apan sira mamukti rika kabeh //
śakaṭopamaṃ pradhānaṃ puruṣo vṛṣabhopamaḥ |
īśasārathisaṃyuktaṃ jagad bhramita cakravat || 34
Ikaṅ śarīrāṅkĕn rĕṅgarĕṅga niṅ giliṅan / ikaṅ śubhāśubhakarma ya
sinaṅguh jagat / yateka maputĕran riṅ svarga naraka / kaharan cakra niṅ
giliṅan / saṅ hyaṅ ātmā kaharan lĕmbu maṅirid kaṅ ratha / bhaṭāra īśvara
kaharan sārathi / kumon ikaṅ lĕmbu maṅirid kaṅ ratha / tan aṅga ya tan
lakvakĕna makon / ya ta mataṅyan kapurihan ika ṅ kaṭik sasiki / ya ta
paḍa niṅ ātmā / jĕnĕk mamet bhoga niṅ indriya saṅka riṅ evĕh niṅ bhoga
pinetnya / ya ta mataṅyan tumuvuh ikaṅ rāga / moha / drĕmbha / lobha /
mātsarya / prihati / lapa / vĕlĕkaṅ / panasbhāran / maṅkana svabhāva
nikaṅ janma kabeh / ikaṅ ātmā maṅkana yatikātmā viparīta ṅaranya /
suṅsaṅ / pinakahulun deniṅ hulunya / pinakakaṭik deniṅ kaṭiknya / alavas
pveka maṅkana / mari tekaṅ ātmā / rāgarāga ika rūpanya / apan ikaṅ rāga
tar pĕgat irikaṅ janma manuṣya / paṅan turū ya viniśeṣākĕnya / alavas
pva ya makaviśeṣa ṅ paṅan turū / kṣaya tekaṅ cetana kasĕḍĕk deniṅ tamah
/ apan / jāti nikaṅ mamaṅan menak turūnya / ikaṅ turū magave lupa niṅ
ātmā / lupa pveka ṅ inabhyāsanya / gatinya denikaṅ vuk turū / ya ta
mataṅyan dadi paśu / sapi / kĕbo / asu / vök / pipīlikā saprakāra /
tamah ta yāgöṅ riyaṅdadi paśu / mataṅyan matĕmahan kayukayu / rondon /
dukut saprakāra / nahan tĕmahan iṅ ātmā jĕnĕk tumūtakĕna liṅ niṅ rāga //
sumahur bhagavān vṛhaspati / liṅ nira / atyanta kāsyasih niṅ ātmā /
sājñā bhaṭāra / ndya teka luputa riṅ pāpa / mataṅyan lĕpasa saṅkeṅ pāpa
naraka / maṅkana liṅ bhagavān vṛhaspati // sumahur bhaṭāra / liṅ nira /
yan matutur ikaṅ ātmā ri jātinya / irika ta yan alilaṅ / saṅ hyaṅ ātmā
juga humiḍĕpa sakasukhaduhkha niṅ śarīra / apan sira magopta hanerikaṅ
śarīra / manuluh irikaṅ tattva kabeh / ri vastu niṅ cetana / sumĕlat iṅ
tattva niṅ śarīra kabeh / sira n umukti ya / paḍanya nihan /
pradhānaṃ prāsādetyuktaṃ tryanto mantrī prakīrtitaḥ |
śūdram indriyam ity āhur viṣayā bhogavat sukham || 35
Ikaṅ śarīra ya ta kaharan kaḍatvan / ikanaṅ tryantahkaraṇa ṅaranya ikaṅ
buddhi manah ahaṅkāra ya ta kaharan senāpatya / ikaṅ indriya ya ta
kaharan punpunanya lavan kaṭika / ikaṅ viṣaya śabdādi ṅaranya / ikaṅ
śabda sparśa rūpa rasa gandha / yekāṅkĕn bhoga pinaṅan ininum sadākāla /
saṅ hyaṅ ātmā sirāṅkĕn ratva / mamukti ika kabeh / jĕnĕk pva saṅ hyaṅ
ātmā mabhogabhoga ṅkāna riṅ śarīra / ya ta mataṅyan tar vruh ry avak
nira / tan atutur / jāti nira / nimittanya nihan / iṅĕtiṅĕtĕn tĕmĕntĕmĕn
/ i vruha niṅ ātmeriya maṅde ya n pamuhara ṅ sukha niṅ śarīra / ya ta
mataṅyan hanāmrih mabhavahbhavah / hanāsavahsavah / magaga / mapaṇḍe /
huṇḍahagi / asiṅ atah saprakāra niṅ maṅdadyakĕna sukha / ya ta ginavenya
hĕlĕmhĕlĕm / tapvan katĕmu ikaṅ sukha / ya ta hetunya n kasakitan / ṅhel
niṅ mamikulmikul / maṅlaṇḍak / maṅhuḍan / kapva ya n malapa / vĕlĕkaṅ /
panastis / n donya n dadya niṅ sukha pavehnya / irikaṅ daśendriya /
paḍanya kadyaṅga niṅ kaṭik tuṅgal / hana ya kasapuluh kapvākonkon irikaṅ
kaṭik tuṅgal / ṅkā tan aṅga tan lakvakĕna pakonkonya sovaṅsovaṅ /
mataṅyan saṅsarekaṅ kaṭik tuṅgal // sumahur bhagavān vṛhaspati / liṅ
nira / yateka sanyāsan katonakĕna rānak bhaṭāra / lakṣaṇa niṅ ātmān
haneṅ śarīra / apan ivĕh ikaṅ citta lavan ātmā bhedanya / ya tājarakĕna
ri rānak bhaṭāra // sumahur bhaṭāra / liṅ nira / nihan
lakṣaṇanyeṅĕtakĕnanta / ikaṅ kriyāśakti bhaṭāra / yekomāveśa rikaṅ
ahaṅkāra / ikaṅ ahaṅkāromāveśa ikaṅ vāyu / ikaṅ vāyu ya ta
sumambandhekiṅ ātmā lavan śarīra / nihan kramanya /
athātaḥ sampravakṣyāmi nāḍīnāṃ tryadhikāḥ śṛṇu |
nābhau nābher adhaḥ kande ahaṅkārākhyanirgatāḥ || 36
Hana ta nāḍī ṅaranya riṅ śarīra / odvad magöṅ adĕmit / sor niṅ pusĕr
buṅkah luṅguhnya / umiṅruhur ta yeṅ pusĕr / ṅkāna ta yan mapāṅ ātata
umiṅruhur / yeka vit niṅ guruṅguruṅan / tĕlu prakāranya //
iḍā tu piṅgalā caiva suṣumnā ca tato bhavet |
gāndhārī hastijihvā ca pūṣā caiva yaśā tathā || 37
alambuṣā kuhūś caiva śaṃkhinī daśamā smṛtā |
pravakṣyāmy adhunā vīra nāḍīnāṃ cāgamāṃs tathā || 38
Sapuluh ikaṅ nāḍī magöṅ / lvirnya / iḍā (/ piṅgalā / suṣumnā / gāndhārī
/ hastijihvā / pūṣā / alambuṣā / kuhū / śaṅkhinī / nahan ta nāḍī magöṅ /
iḍā ṅaraniṅ guruṅguruṅan iṅ tĕṅĕn / piṅgalā ṅaraniṅ guruṅguruṅan iṅ kiva
/ suṣumnā ṅaraniṅ guruṅguruṅan iṅ tĕṅah / hana ta pāṅnyomiṇḍuhur tĕka
riṅ iruṅ / katĕlu lyaṅ niṅ iruṅ / katutupan pvekaṅ i tĕṅah / mataṅyan
rva lyaṅ niṅ iruṅ vĕkasan / pāṅnya vaneh tĕkeṅ vunvunan / mataṅyan
śivadvāra ṅaranya vaneh riṅ vunvunan / vaneh mara riṅ taṅan suku jariji
/ tumumpaṅ tumañcĕb / umalaṅ umadĕg / tĕkeṅ suku ikanaṅ nāḍī / pāṅnya
kapva mapāṅ / vyāpaka irikaṅ dagiṅ kabeh / umĕtu pva ya riṅ kulit /
matĕmahan puhunvulu ṅaranya / nāḍī ika ri dalĕm / ika ta nāḍī kabeh //
daśa prāṇavahā etāḥ pradhānā nāḍyaḥ saṃsmṛtāḥ |
prāṇo ’pānaḥ samānaś ca udāno vyāna eva ca || 39
nāgaḥ kūrmo ’tha kṛkaro devadatto dhanañjayaḥ |
daśa prāṇā samākhyātāḥ śivena paribhāṣitāḥ || 40
Ika ta nāḍī kabeh / yatika paḍa mesi vāyu / sapuluh prakāranya / lvirnya
/ prāṇa / apāna / samāna / udāna / vyāna / nāga / kūrma / kṛkara /
devadatta / dhanañjaya / nahan prakāra niṅ vāyu / mataṅyan akveh lvirnya
/ kapva dudū gavenya sovaṅsovaṅ / dudū varṇanya //
mukhe prāṇo hy adho ’pānaḥ samāno hṛdi saṃsthitaḥ |
udāno mastake jñeyo vyānaḥ sarvāṅgasandhiṣu || 41
Ikaṅ vāyu si prāṇa / yeka haneṅ tutuk lavan riṅ iruṅ pinakośvāsa gavenya
/ ri ḍaḍa hiṅanya i sor / ya lumakvakĕn ikaṅ vāyu kabeh //
śukramūtre hy adhovāyur apānaḥ kena saṃsthitaḥ || 42
Ikaṅ vāyu si apāna haneṅ silit tĕkeṅ purus / śuklaśvanita gavenya lavan
maṅisiṅ maṅĕyĕh / gavenya vaneh maṅĕntut //
pītaṃ bhakṣyaṃ dhŗtaṃ dadyād raktaṃ pitaṃ tathā kapham |
samānagatir gātreṣu samāno nāma mārutaḥ || 43
Ikaṅ vāyu si samāna haneṅ hati / gavenya ṅkāna / sāri niṅ pinaṅan / yeka
vinehnya matĕmahan ampru / sāri nikaṅ ininum / yeka vinehnya matĕmahan
rah / sāri nikaṅ inambuṅ / yeka vinehnya matĕmahan rĕhak / umbĕl / idu /
maṅkana gave nikaṅ vāyu si samāna haneṅ hati //
udvejayati marmāṇi udāno nāma mārutaḥ || 44
Kunaṅ si udānavāyu haneṅ vunvunan / gavenya ṅkāna / magave kĕlap niṅ
mata / mvaṅ kĕrut niṅ rahi / lavan anuvuhakĕn keśa //
vyāno bhinnaḥ samākhyāto vyāno vyādhiprakopanaḥ |
pravartī syāt prakopano vārdhakyaṃ tena vāyunā || 45
Ikaṅ vāyu si vyāna haneṅ sarvāṅgasandhi / gavenya ṅkāna / lumaku /
lumimbay / maṅgamĕl / saprakāra niṅ maṅgulahakĕn sarvasandhi niṅ avak
lavan magave lupa kopa mvaṅ vṛddha //
udgāre nāga ity uktaḥ kūrma unmīlane sthitaḥ |
kṛkaraś ca kṣuty eva hi devadatto vijṛmbhite || 46
Ikaṅ vāyu si nāga maṅulet gavenya / ikaṅ vāyu si kūrma magave kĕtĕr /
ikaṅ vāyu si kṛkara magave vahin / ikaṅ vāyu si devadatta maṅhvab
gavenya / ikaṅ vāyu si dhanañjaya yeka magave śabda / ri kāla niṅ pati
tan molah ri vaṅkay ikaṅ vāyu si dhanañjaya / ikaṅ vāyu kabeh tuṅgal pva
ya / ṅhiṅ tapvan makveh gavenya sovaṅsovaṅ / akveh bhedanya / ya ta
mataṅyan akveh ṅaranya i patuṅgaltuṅgalan ikaṅ vāyu / ya teka
sumambandha ikaṅ ātmā lavan śarīra / tĕguh niṅ paṅikĕtnya / ya ta
mataṅyan viśānta saṅ hyaṅ ātmān para riṅ bhuvana vaneh / ndya ta ṅ
bhuvana vaneh ṅaranya / hana pañcapada ṅaranya / anuṅ kavruhananta
pinakoṅgvan ikaṅ ātmān paśarīra //
sthūlaṃ jāgarakaṃ vibhinnaracitaṃ pratyakṣato dṛśyate |
svapnaḥ phenataraṃgabudbudanibho māyopamaś cañcalaḥ |
sauṣuptaṃ timirondhakāragahanañ cāvyaktam ātyantikaṃ |
tūryaṃ sūkṣmam acintyam avyayam idaṃ nirvāṇam āhur budhā || 47
Hana ta jāgrapada ṅaranya / hana ta svapnapada ṅaranya / hana ta
suṣuptapada ṅaranya / hana ta tūryapada ṅaranya / hana ta tūryāntapada
ṅaranya / pada ṅaranya uṅgvan saṅ hyaṅ ātmā ika kalima / mataṅyan
pañcapada ṅaranya / ikaṅ jāgrapada ṅaranya / ri kāla niṅ taṅhi / tan
alvālvā ikaṅ taṅhi / maṅkana teka saṅ hyaṅ ātmān pratyakṣa katon kagamĕl
/ saṅ viśva ṅaranira yan maṅkana // kunaṅ yan riṅ svapnapada / tan
vyakta kadyaṅga niṅ māyā hana riṅ vvai / yan umiḍĕṅ ikaṅ vvai katon ikaṅ
māyā / yapvan molah ikaṅ vvai tan vyakta ikaṅ māyā tinon / maṅkana lvir
nikaṅ ātmā tan vyakta / apan salvir nikaṅ pada lvir nikaṅ ātmā / saṅ
taijasa ṅaranira yan maṅkana // yapvan riṅ suṣuptapada / ri kāla niṅ
turū tĕpĕṅ / lvir nikaṅ śūnya acetana nirvāṇa / niṣprakāmya tan katon
kahiḍĕp / lvir nikaṅ suṣuptapada / maṅkana saṅ hyaṅ ātmā hilaṅ tutur
nira / umilv iṅ acetana / tan paṅhiḍĕp lupa pinakasvabhāvanya / saṅ
śrīpada ṅaranira yan maṅkana / ika ta ṅ jāgrapada svapnapada suṣuptapada
/ yatika juga paṅadĕgan iṅ ātmā / yateka ātmasaṅsāra ṅaranya / tutur
maputĕran riṅ deva mānuṣa tiryak / svarganarakāvaknya // kunaṅ ikaṅ
tūryapada / ya teka ātmasiddhi ṅaranya / mĕne ika vuvusĕn iṅ yogakrama
lavan ikaṅ tūryāntapada / kunaṅ ikaṅ jāgra svapna suṣupta yeka tamolah
mavaluyvaluy riṅ ātmā / kadi hananya riṅ jāgra / maṅkana hananya riṅ
svāpna lavan suṣupta / kaliṅanya / mataṅhi / maturū / maṅipi / maṅkana
juga viṣaya nikaṅ rāt kabeh // sumahur bhagavān vṛhaspati / liṅ nira /
ikaṅ ātmā hana riṅ jāgrapada / maturū pva ya hilaṅ ta ya malupa riṅ rāt
kabeh / tulya māti ikaṅ maturū / apa viparīta / atyanta yogya nika n
manĕhĕr amātya / hilaṅa tan pataṅhya muvah / apan hilaṅ mari maṅhiḍĕp
muvah ikaṅ ātmā / kaliṅanya vuvus rānak bhaṭāra / apan asiṅ maṅhiḍĕp ya
sinaṅguh bhaṭāra cetana / ṅkān tan yogya ikaṅ cetanāvaka niṅ ātmā / apan
mahurip ikaṅ maturū muvah / ndya ta kaliṅanika // sumahur bhaṭāra / liṅ
nira / ya ta mataṅyan pintonakĕn ikaṅ tattva kabeh / ikaṅ pradhānatattva
yeka acetana makasvabhāva ṅ lupa / vyāpaka pvekaṅ ātmā riṅ
pradhānatattva / alupa ta ya / apan pradhāna gumave lupa niṅ ātmā /
haneṅ pradhānatattva tekaṅ ātmā ri kālanya n maturū viparīta // sumahur
bhagavān vṛhaspati / liṅ nira / yateka saṅśaya rānak bhaṭāra tĕmĕntĕmĕn
/ ri kadadinya n ivĕṅivĕṅ ikaṅ ātmā lavan ikaṅ pradhānatattva / ikaṅ
lupa yeka niṣkala niṅ ātmā ri hiḍĕp rānak bhaṭāra / apan mĕtu sakeṅ lupa
ikaṅ tutur / tutur ṅaranya ikaṅ maṅhiḍĕp sukhaduhkha / ikaṅ sukhaduhkha
yeka saṅsāra / saṅsāra pva maṅhiḍĕp / ya ta mataṅyan tan yogya ikaṅ
hiḍĕp saṅguhĕn viśeṣa kunaṅ ikaṅ lupa ya viśeṣa ṅaranya / apan tan
paṅhiḍĕp sukhaduhkha / maṅkana liṅ bhagavān vṛhaspati // sumahur bhaṭāra
/ liṅ nira / hemanku / sinahuran pakṣanta kamu ṅ vṛhaspati / ikaṅ lupa
ya viśeṣa liṅta / acetana kaṅ lupa ṅaranya / ikaṅ acetana ṅaranya
inicchā deniṅ cetana teka / paḍanya kadyaṅga niṅ lĕmah ginave dyun /
ikaṅ magave dyun yeka ṅ umicchā ya / ikaṅ lĕmah yeka ṅ acetana / apan
tan paṅhiḍĕp / ikaṅ vvaṅ yeka cetana / ikaṅ acetana yeka ginavenya /
kavvaṅan dyun paluṅhān payun saprakāra / svecchā nikaṅ cetana / maṅicchā
dumadyakĕn / tadvat maṅkana kadyaṅga nikaṅ magave dyun / tadvat maṅkana
ta bhaṭāra / arpakecchā ikaṅ acetana / acetana pvāvak nikaṅ lupa / ya ta
mataṅyan tan yogya ika ṅ paramārtha liṅnyu viśeṣa / maṅkana liṅ bhaṭāra
// sumahur bhaṭāra / hemanku sinahuran pakṣanta kamu ṅ vṛhaspati / mapa
teku punahpunah denta mavuvus ikaṅ pakṣa / huvus hilaṅ cetana nikaṅ
maturū / mokṣa ta ya / matĕhĕr hayva maṅhiḍĕp muvah / apan ta ya ikaṅ
viśeṣa liṅta / an taya lvir nikaṅ viśeṣa vih / umapa tĕkān hana / huvus
hana / umaluy taya / huvus taya / umaluy hana / maṅkana karika ṅ
sinaṅguh viśeṣa ṅaranya / maṅkana karika ṅ sinaṅguh paramārtha ṅaranya /
yateka sinaṅguh jñāna viparīta ṅaranya / vulaṅun pati tuduhtuduhi /
yatika inuhutakĕn jñāna saṅ paṇḍita // sumahur bhagavān vṛhaspati / ndya
tekaṅ sinagguh parāmartha / sājñā bhaṭāra / kasihana varahĕn rānak
bhaṭāra / maṅkana liṅ bhagavān vṛhaspati // sumahur bhaṭāra / liṅ nira /
sadbhāvena parityaktam asadbhāva vivarjitam |
sadasadbhāvarahitaṃ niṣkalāntam alakṣaṇam || 48
Tan taya ta saṅ hyaṅ viśeṣa / hana kapva sira / nyapan taha n kva
liṅanta / huvus rumuhun ika hana taya kapvāvak nira / taha tan taya /
tan hanāvaknira / tan yogya ika vuvusĕn bhaṭāra / apan tan hana pramāṇa
sumiddhākĕnya / nyapan taha n kva liṅanta / nyaṅ nihan makapramāṇa
sumiddhākĕnya //
yad ghṛtaṃ payasi hariś ca yaddāruṣu kṣitaḥ jalaṃ nabhaḥsthitaṃ sarvago ’nilaḥ |
rajastamo ’dṛśyaṃ mano nare san na sat tathā bāhye jagati tan nopalabhyate || 49
Apa kari panaṅguhanta riṅ apuy yan haneṅ kayu / umapeka tan katon
sĕṅguhĕn hana / apa ya tan gĕsĕṅ ikaṅ kayu denya / tan hana liṅanta /
mijil ta ya saṅkeṅ kayu / ndya panaṅguhan terika / mapa deyanta mastvi
maṅkana / maṅkana tekaṅ miñak saṅkeṅ susu / hana liṅanterika / vvay juga
ta lvir nikaṅ susu / taya liṅaterika / hana mataya / ika ta umapa
maṅkana / vastu bāhya ika iva maṅkana evĕh yan linakṣaṇan / tan kĕna
vinastvan / ika pakṣanta pva sinaṅguh ta viśeṣa / apeka sor deniṅ vastu
bāhya / yāvat kadyaṅga nikaṅ apuy lavan miñak / yāvat maṅkana ta saṅ
hyaṅ viśeṣa / tan kĕna linakṣaṇan / mevĕh vinastvan / apa kari
panaṅguhanta ri sira / sūkṣma juga ya / alakṣaṇa / atyanta
paramadurgrāhya / ya ta sinaṅguh viśeṣa ṅaranya / apan yan hana bhaṭāra
kavĕnaṅ ta sikĕpĕn / lavan kĕna ta sira riṅ saṅsāra veh / yan saṅguhan
taya kadi pakṣanta / kadi hana tekaṅ rāt kabeh / nihan huripta tuvi /
ndah kadi hana teki yan taya bhaṭāra / ya ta mataṅyan salah ika pakṣanta
/ kunaṅ ri hilaṅ nikaṅ ātmā ri kālanya n paturū pih / kapasuk riṅ
pradhānatattva teka juga / apan gumave lupa niṅ ātmā ikaṅ pradhānatattva
/ mapa pva mataṅyan tan tĕhĕr amāti ikaṅ aturū / apan malupa ya riṅ
śarīranya / nyapan taha n kva liṅanta / ya don ikaṅ pañcavāyu inajar
ṅūni / yeka pinakāpusapus niṅ ātmā / ya dumehnya tan tĕhĕr amāti ikaṅ
maturū // sumahur bhagavān vṛhaspati / yeka vuvus bhaṭāra / umarahakĕn
ikaṅ pañcavāyu / tapvan pavastu ri hiḍĕp rānak bhaṭāra tuturuṅ
patuṅgalanya ry avak nikaṅ vāyu pinakāpusapus niṅ ātmā / ndya ta pāvakan
ikā / pagamĕlanya hana riṅ śarīra / yatanyan matĕguha hiḍĕp rānak
bhaṭāra // Sumahur bhaṭāra / liṅ nira /
ayaṃ putro mahādakṣas tattvavijñānavit tathā |
vṛhaspatir iha kathyate svargabhikṣur vicakṣaṇaḥ || 50
Anaku saṅ vṛhaspati / sugyan ta kari kita guruloka riṅ svarga / apan
maṅke kavicakṣaṇanta vruh riṅ sarvatattva kabeh / lavan sāri niṅ vuvusta
/ ya ta sinikĕpta / kunaṅ apan rahasya iki tĕmĕntĕmĕn / tak varaha kita
ṅke riṅ sabhā / mĕne riṅ śūnyāku n varaha kita / apan yeki sinaṅguh
prayogasandhi ṅaranya / rinahasya de saṅ yogīśvara / maṅkana liṅ bhaṭāra
// sumahur bhagavān vṛhaspati / nihan ta kasaṅśayan rānak bhaṭāra vaneh
/ ikaṅ sinaṅguh cetana liṅ bhaṭāra / jñānasvabhāva ikaṅ vruh / yateka
karva kahiḍĕpnya / rva ṅaranya / vruh lavan kinavruhan / yāvat hana vruh
/ yāvat hana kinavruhan / ya tika katon de rānak bhaṭāra / apan ikaṅ
viśeṣa / liṅ bhaṭāra / alakṣaṇā ya / māri ta yan alakṣaṇa teka hiḍĕp
rānak bhaṭāra / pĕgatakĕna kasaṅśayan iṅ rānak bhaṭāra / maṅkana liṅ
bhagavān vṛhaspati // sumahur bhaṭāra / liṅ nira / tamolah aṅadĕg riṅ
alakṣaṇa tekaṅ cetana / yan paramārthacetana / ya ta mataṅyan tiga bheda
nikaṅ cetana / huvus iṅucap ṅūni n rumuhun / yeka pinakatasak ṅūni /
pinakavatva niṅ tattva kabeh / paramaśivatattva / sadāśivatattva /
śivatattva / śivatattva ṅaranya sukha tan pabalik duhkha /
sadāśivatattva ṅaranya tan tan pavvit tan patuṅtuṅ ikaṅ sukha /
paramaśivatattva ṅaranya niṣkala tan vĕnaṅ vinastvan ikaṅ sukha / salah
linakṣaṇan / ndan kadi edanaku mājarakĕn ikānaku / apan tan vyakta ri
hiḍĕp niṅ manuṣya / apan kiñcidjñāna svabhāvanya / akĕḍik paṅavruhnya /
ahöt panonya / alpāyuṣanya / magöṅ mohanya lavan kleśanya / vihikan pva
ya ri hiḍĕpnya / vinādanya tekaṅ tattva sahiṅan iṅ jñānanya / saka
vihikanya enak pva niścayanya irikaṅ tattvajñāna / inakunya ta ya / ya
ta mataṅyan kapihĕran ika paṅavruhnya / tadvat ika jñānanya / maṅkana
jāti niṅ māṇuṣa ṅaranya / kasornya deniṅ devatā / kita pva yānaku saṅ
vṛhaspati / apan kita viku riṅ svarga / hayva ta kita baribari / hayva
maṅduvĕgakĕn jñāna / apan acintya paramagambhīra / evĕh ika saṅ
pinakadon iṅ kavikun / kunaṅ ikaṅ tattvanta / ātmatattva ṅaranya / ikaṅ
cetana maṅhiḍĕp / ikaṅ māyātattva hiniḍĕpnya / apan ikaṅ māyātattva
avaṅavaṅ uvuṅuvuṅ taravaṅ tan pagamĕlan tĕka / ya ta sinaṅguh māyā
ṅaranya / ikaṅ sinaṅguh ta viśeṣa ṅūni / mataṅyan māyātattva ṅaranya /
nyapan tahankva vih / māyā vih ṅaran iṅ manah abvat / apan sinahabanya
śakti niṅ saṅ puruṣa / aparan śakti ṅaranya / sarvajñā sarvakāryakartā /
hilaṅ pva śakti saṅ puruṣa / apan vyāpaka riṅ māyā / ya ta panĕṅĕr iṅ
māyātattva ri vĕkasan / kintu malilaṅ ikaṅ māyātattva ṅaranya / anak niṅ
māyātattva / yatika pradhānatattva ṅaranya / ganal niṅ māyātattva /
vyaktinya ya vih gumave lupa niṅ saṅ puruṣa / apan malupa deniṅ
pradhānatattva / mataṅyan puruṣa ṅaran iṅ ātmā / puru śete / puru ṅaran
iṅ kaḍatvan / kaḍatvan iṅ ātmā tekaṅ pradhānatattva / ikanaṅ śete maturū
tekaṅ ātmā / ya ta mataṅyan puruṣa tekaṅ ātmā / yateka sinaṅguh ta
maṅhiḍĕp / cetanasaṅsāra ṅaranika / ika pva sinaṅguh ta viśeṣa / luput
sakiṅ māyātattva / ṅuni veh ikaṅ pradhānatattva / ya ta mataṅyan
alakṣaṇā / tan kavĕnaṅ vinastvan / ya ta mataṅyan prayatna ta kita /
hayva ta kita baribari / an sira sāri niṅ huripta / tan adoh sakeṅ
jñānanta / ya pametananta ri sira / maṅkana liṅ bhaṭāra // sumahur
bhagavān vṛhaspati /
kiṃ mārgasādhanaṃ jñānaṃ kiṃ tapovratam uttamam |
śiva paramamādṛtya tvaṃ ma ākhyā hi tattvataḥ || 51
Sājñā bhaṭāra / ndya tekaṅ jñānamārga yukti / anuṅ sādhana niṅ
amaṅgihakĕna ikaṅ sinaṅguh saṅ hyaṅ viśeṣa / mataṅyan kopalabdha / umapa
lvir niṅ tapa lavan brata / kasihana rānak bhaṭāra / varahĕn tĕmĕntĕmĕn
makamārga tapabrata / maṅkana liṅ bhagavān vṛhaspati // sumahur bhaṭāra
/ liṅ nira / atyanta divya niṅ takvantānaku / nihan sādhana niṅ
amaṅgihakĕna saṅ hyaṅ viśeṣa parāmartha //
jñānābhyudrekato mokṣa indriyāyogamārgataḥ |
tṛṣṇādoṣakṣayāc caiva prāpyate kāraṇatrayāt || 52
Tĕlu prakāra nikaṅ sādhana / anuṅ gavayakĕna de saṅ mahyun iṅ kalĕpasĕn
/ jñānābhyudreka ṅaranya ikaṅ vruh riṅ tattva kabeh / indriyāyogamārga
ṅaranya ikaṅ tan jĕnĕk riṅ viṣaya / tṛṣṇadoṣākṣaya ṅaranya ikaṅ
humilaṅakĕn phala niṅ śubhāśubhakarma / ika ta katĕlu / yatekā
gavayakĕna / deya niṅ gumavayakĕna / pusĕrnya ya ta gĕgönta / kadyaṅga
niṅ jāla dinudut pusĕrnya / katūt matanya timahnya kabeh / tadvat
maṅkana tekaṅ jñāna masimpĕn anug gĕgönta / yan kva liṅanta vih / ikaṅ
cetana vehĕn prakāśa riṅ jñāna / prakāśa ṅaranya tatan pakapaḍĕman / tan
vuta riṅ pĕtĕṅ / tan kaputĕkan pramāṇa / nityomiḍĕṅ tan kāvaraṇan / apan
yekāvak bhaṭāra / pratyakṣa nira n haneṅ śarīra / yatika pahagöṅĕn
abhyāsan hĕlĕmhĕlĕm / apan jāti nika yan inabhyāsa / tumūt ikaṅ cetana
pva inabhyāsa / niyata makaphala ikaṅ śivatattva // sumahur bhagavān
vṛhaspati / liṅ nira / hana ta pakṣa vaneh rinĕṅö rānak bhaṭāra / ikaṅ
hurip mataṅyan hana papupul nikaṅ śarīra / ya ta humaṅun ikān hana /
vyaktinya / nyaṅ vvaṅ malara / api tuvi pinĕraṅ / rinacun kunaṅ / ikaṅ
kalaranya / bheda ika śarīranya lavan lara nika śarīranya / ya ta magave
pati ṅaranya / ikaṅ pati ṅaranya hilaṅ juga tar pahamban / nahan
vyaktanya n śarīra vĕnaṅ humaṅun ika ṅ hurip / paramārthanya / ikaṅ
mahurip ya juga saṅsāra / ikaṅ māti ya mokṣa ṅaranya / apan hilaṅ
tuhutuhu tan paṅhiḍĕp lara / maṅkana liṅ niṅ pakṣa vaneh / sājñā bhaṭāra
// sumahur bhaṭāra / hayva kita mājarakĕn ika riṅ sabhā / keraṅiraṅ ikaṅ
pakṣa maṅkana / pira ta hiṅana nikaṅ mata mulat / yan ikaṅ sakaton an
pinintonakĕn / mapa karika ṅ mati ṅaranya n tan paṅjanma muvah / apekaṅ
śubhāśubhakarma ginavenya / tan kapva pramāṇa liṅta / nihan saṅ hyaṅ
āditya anuṅ pratyakṣa katon / vruh kita ri saṅka nira lavan surupan ira
/ vetan saṅka nira / kulvan surupan ira / yapvan kva liṅanta vih /
rasika saṅ mĕtu vĕṅī / karika saṅ mĕtu maṅke / yan kva liṅanta / an
didala nira valuy / yan sira maṅetan tinon ta / kari siromaluy mon
pratyakṣa vruh kita veh / taha [/] dudū saṅ mĕtu vĕṅi / dudū saṅ mĕtu
maṅke / yapvan kva liṅanta vih / apayapan yaya ta lvir nira / tan
palenan paḍapaḍa ta sira ya ta vih / ndi ta kita tumon pasamūha saṅ hyaṅ
Āditya / ndi ta kita vruh ri kveh nira / mataṅyan dva niṅ sumaṅguh sira
dudū / tapvan vyakta vruh terika kabeh / ya ta mataṅyan tan yogya ikāṅ
pramāṇa / ikaṅ sakaton lavan manon / yateka pakṣa niṅ mānuṣa / atyanta
viparītanya / vyāmoha mapĕtĕṅ tan paṅanti suluh / ṅuni veh ikaṅ rahina /
umajarakĕn samenaka niṅ tutuknya / ya hetu niṅ pramāṇopamā / yan
hinanākĕn ri saṅ hyaṅ aji / apan yeka pinakasipat niṅ vuvus / yatanyan
tan pamahya irikaṅ jñāna / ya ta mataṅyan anaku saṅ vṛhaspati / prayatna
ta kita / hayva parĕṅörĕṅön / irikaṅ vuvus yan panayākĕn pramāṇa / apan
iki saṅ hyaṅ aji masuṇḍaṅsuṇḍaṅan lavan pramāṇa svabhāva nira / kāla
nikaṅ pati ṅaranya vih / tuhun mapasah lavan pañcamahābhūta juga tekaṅ
ātmā ri śarīra / ikaṅ aganal juga hilaṅ / ikaṅ ātmā laṅgĕṅ tan molah /
apan ibĕk ikaṅ rāt kabeh deniṅ ātmā / ya ta mataṅyan paparan ikaṅ ātmā /
ikaṅ pañcatanmātra pinakāvaknya lavan ikaṅ daśendriya / buddhi manah
ahaṅkāra sattva rajah tamah / huvus rumuhun ikaṅ rāga dveṣa moha lavan
ikaṅ karmavāsanā ika kabeh / kapva rumakĕt iṅ ātmā / an pakaśarīra ikaṅ
pañcatanmātra / nahan śarīra niṅ ātmā ri kāla niṅ pati / apa mataṅyan
paṅjanma muvah / apan huvus rumakĕt ikaṅ cittanya riṅ śarīranya /
vyaktinya tan hana vvaṅ tan karaktan riṅ viṣaya / ikaṅ vvaṅ ahurip /
āhārānidrābhayamaithunañca / maharĕp arabya malakya / kapva matakut riṅ
pati / riṅ kaduhkhan / aharĕp amaṅan aṅinum / ahat riṅ inak / maṅkana
svabhāva niṅ janma / ika ta citta riṅ śarīra maṅkana / tan paphala
karika ri hiḍĕpnya / apan kamĕmĕkĕn vāsanā kabeh riṅ ātmā / riṅ
kapantika tan paṅjanma muvah / kunaṅ saṅ viku vĕnaṅ tumiṅgalakĕn viṣaya
lavan saṅ yogīśvara / atyanta sirāmaṅguhakĕna kamokṣan / kunaṅ apan alit
ikaṅ pañcatanmātra pinakaśarīra niṅ ātmā / mataṅyan sūkṣmaśarīra ṅaranya
/ yatika śarīra niṅ ātmā / an paśarīra riṅ narakaloka / mavak ta ya
ṅkāna / pinakapaṅhiḍĕpnya saṅsāra / yan ahala gavenya ṅūni riṅ mānuṣa /
ya ta hetunya n tibeṅ naraka / yan ahayu gavenya ṅūni riṅ mānuṣa / ya ta
mataṅyan paśarīra riṅ svarga / pinakapaṅhiḍĕpnya sukha / tan ahala tan
ahayu pagavenya ṅūni riṅ mānuṣa / ya ta mataṅyan paṅjanma mānuṣa muvah /
luput sakeṅ halahayu pagavenya ṅūni riṅ mānuṣa / kapaṅgih taṅ kavikun
denya / vĕnaṅ gumavayakĕn brata bhaṭāra / nda tar vruh ta ya riṅ
kayogīśvaran ri kāla niṅ huripnya / pĕjah ta ya / maṅjanma ta ya muvah /
irika ta yan pamaṅgihakĕn kayogīśvaran denya / sira ta viśeṣa riṅ
kavikun / tiga lvir niṅ kavikun / lvirnya / hana karma ṅaranya / hana
jñāna ṅaranya / hana yogī ṅaranya / karma ṅaranya / saṅ kāyika brata
sira / mamūjā / mahoma / majapa / sira sovesove / yapvan riṅ patapan /
mananĕmnanĕm gave nira / phala niṅ tanĕmtanĕman ira / ya ta pinūjākĕn
ira riṅ bhaṭāra lavan iṅ saṅ abhyāgata / nahan ya ṅ karma ṅaranya /
jñāna ṅaranya / vruh sira n devatāvak nira pva ya kabeh / lavan
buvanatattvāvak nira / vruh ta sireṅ jñāna malilaṅ aho mahĕniṅ /
pinakaśālā bhaṭāra an haneṅ śarīra / mataṅyan humĕnĕṅ juga / tan pamūjā
tan pahoma tan pacaru tan pagave kabakaba / santoṣa riṅ jñāna nira / tan
pati gavegave ni[ra] / kevala tekaṅ cetana juga tinuṅkulan ira sadākāla
/ apan enak vruh nirān viśeṣa / tan kĕna vinastvan / salah vinarahakĕn /
ya ta mataṅyan tiga ikaṅ pramāṇa / lvirnya / gurutah / śāstratah /
svatah / gurutah ṅaranya varahvarah saṅ guru / śāstratah ṅaranya ikaṅ
varah makasādhana ṅ śāstra / svatah ṅaranya apan ri kāvakan ira juga
umaṅguhakĕn ika saṅ hyaṅ viśeṣa / upāya nira saṅ yogīśvara ika / ndah
yeki pusĕr niṅ jāla ṅaranya / ikaṅ vinarahakĕnkv i ṅūni ri kita // nihan
taṅ yoga ṅaranya / nĕm prakāra niṅ yoga / ya ta sinaṅguh ṣaḍaṅgayoga
ṅaranya /
pratyāhāras tathā dhyānaṃ prāṇāyāmaś ca dhāraṇam |
tarkaś caiva samādhiś ca ṣaḍango yoga ucyate || 53
Nahan taṅ ṣaḍaṅgayoga ṅaranya / ika ta sādhana niṅ saṅ mahyun
umaṅguhakĕna saṅ hyag viśeṣa denika / pahavas ta ṅ hiḍĕpta / hayva ta
ivĕṅivĕṅ dentāṅrĕṅö saṅ hyaṅ aji / hana pratyāhārayoga ṅaranya / hana
dhyānayoga ṅaranya / hana prāṇāyāmayoga ṅaranya / hana dhāraṇayoga
ṅaranya / hana tarkayoga ṅaranya / hana samādhiyoga ṅaranya / nahan taṅ
ṣaḍaṅgayoga ṅaranya // nihan taṅ pratyāhārayoga ṅaranya /
indriyāṇīndriyārthebhyo viṣayebhyaḥ prayatnataḥ |
śāntena manasāhṛtya pratyāhāro nigadyate || 54
Ikaṅ indriya kabeh vinatĕk saṅkeṅ viṣayanya / ikaṅ citta buddhi manah
tan vineh maparanparana / kinĕmitakĕn iṅ citta malilaṅ / yeka
pratyāhārayoga ṅaranya //
nirdvandvaṃ nirvikārañ ca niśāntam acalaṃ tathā |
yadrūpaṃ dhyāyate nityaṃ tad dhyānam iti kathyate || 55
Ikaṅ jñāna tan paṅrvarva / tatan vikāra / enak hĕnĕṅhĕnĕṅ nira / umiḍĕṅ
sadā tan kāvaraṇan / yeka dhyānayoga ṅaranya //
pidhāya sarvadvārāṇi vāyurantarnigṛhyate |
mūrdhānaṃ vāyunodbhidya prāṇāyāmo nigadyate || 56
Ikaṅ sarvadvāra kabeh yateka tutupana / mata / iruṅ / tutuk / taliṅa /
ikaṅ vāyu huvus inisĕp ṅūni n rumuhun / yateka vinĕtvakĕn mahavaneṅ
vunvunan / kunaṅ yapvan tan abhyāsa ikaṅ vāyu mahavane ṅkāna / dadi ya
vinĕtvakĕn mahavaneṅ iruṅ / ndan sakasaḍiḍik deniṅ mamĕtvakĕn vāyu /
yateka prāṇāyāmayoga ṅaranya //
oṅkāraṃ hṛdaye sthāpya tattvalīne śivātmakam |
oṅkāraḥ saṃdhṛto yasmād dhāraṇaṃ vai nigadyate || 57
Hana oṅkāraśabda umuṅgv iṅ hati / yateka dhāraṇān / yapvan hilaṅ ika
nora karĕṅö ri kāla niṅ yoga / yeka śivātmā ṅaranya / śūnyāvak bhaṭāra
śiva yan maṅkana / yeka dhāraṇayoga ṅaranya //
ākāśa iva tadrūpam ākāśaḥ santataṃ dhruvaṃ |
niḥśabdaṃ tarkayen nityaṃ sa tarka iti kathyate || 58
Kadi ākāśa rakva saṅ hyaṅ paramārtha / ndān ta palenanira lavan ākāśa /
tan hana śabda ri sira / ya ta kaliṅan iṅ paramārtha / papaḍa nira lavan
avaṅavaṅ malilaṅ juga / yeka tarkayoga ṅaranya //
nirūpekṣaṃ nirākālpaṃ niḥspṛhaṃ śāntam avyayam |
aliṅgaṃ cintayen nityaṃ samādhis tena kathyate || 59
Ikaṅ jñāna tan popekṣa / tan paṅalpana / tan hana kaharĕp nira / tan
hana sinādhya nira / alilaṅ tan kāvaraṇan juga / tatan pakahilaṅan /
tatan pavastu ika ṅ cetana / apan māri humiḍĕp sira ikaṅ śarīra / luput
saṅkeṅ caturkalpanā // caturkalpanā ṅaranya / vruh lavan kinavruhan /
paṅavruh lavan maṅavruhi / nahan yaṅ caturkalpanā ṅaranya / ika ta kabeh
tan hana ri saṅ yogīśvara / yateka samādhiyoga ṅaranya // nahan yaṅ
ṣaḍaṅgayoga ṅaranya / pinakajñāna saṅ paṇḍita / mataṅyan kapaṅgih saṅ
hyaṅ viśeṣa / ika ta kayogīśvaran maṅkana / yateka karakṣan riṅ daśaśīla //
ahiṃsā brahmacaryañ ca satyam avyavahārikam |
astainyam iti pañcaite yamā rudreṇa bhāṣitāḥ || 60
akrodho guruśuśruṣā śaucam āhāralāghavam |
apramādaś ca pañcavaite niyamāḥ parikīrtitāḥ || 61
Ahiṅsā ṅaranya tan pamātimāti / brahmacarya ṅaranya tan ahyun arabya /
satya ṅaranya tatan mithyāvacana / avyavahārika ṅaranya tan avivāda /
tan adol avĕlya / tan paguṇadoṣa / astainya ṅaranya tan amaliṅmaliṅ /
tan aṅalap drĕvya niṅ lyaṅ yan tan ubhaya / akrodha ṅaranya tan bvat
sĕrĕṅĕn / guruśuśrūṣā ṅaranya bhakty aguru / śauca ṅaranya nitya majapa
maradina śarīra / āhāralāghava ṅaranya tan abvat iṅ pinaṅan / apramāda
ṅaranya tan palĕhpalĕha / pĕṅpöṅĕn ikaṅ hurip sādhana niṅ magavaya
yogasamādhi / hayva hinĕlĕmhĕlĕm / gavayakĕna tekaṅ sādhana / sādhana
ṅaranya ikaṅ yogamārga / makalarapan daśaśīla / ikaṅ daśaśīla umaṅunakĕn
ikaṅ yoga / yatika umuṅguh lavan inuṅgvan ṅaranya / ika ta saṅ prayatna
gumavayakĕn ikaṅ rva / śīla lavan jñāna / ya tika tan pramāda ṅaranya /
nahan yaṅ daśaśīla ṅaranya / paṅrakṣa ri saṅ yogīśvara riṅ samādhi nira
/ ṅkāna ta saṅ yogīśvara yan pamaṅgihakĕn jñāna maṅkana / yateka
tūryapada ṅaranya / kapaṅgih tekaṅ jñāna luput saṅkeṅ śarīra / luput
saṅkeṅ māyātattva / yeka tūryāntapada ṅaranya / apan hana sira
jivanmukta [jīvanmukta] ṅaranya mokṣa tuturuṅ hurip / apan ikaṅ niṣkala
kapaṅgih de nira ri kāla niṅ masamādhi / umapa pva tan hilaṅ ikaṅ śarīra
nira / apan atutur ikaṅ karmavāsanā tapvan hĕnti / sĕḍĕṅ tinunvanireṅ
yogavahni / nihan deniṅ maṅhilaṅakĕn mala / ikaṅ jagrapada matĕmu lavan
ikaṅ tūryapada / ri patĕmvan ika karva / irika ta yan saptāṅga /
saptāgni / saptāmṛta // Saptāṅga ṅaranya /
dharaṇī ca bhavettoyaṃ tejas tathā ca mārutaḥ |
ākāśo buddhikā manaḥ saptāṅgaṃ tu śṛṇūcyate || 62
Pṛthivī / āpah / teja / vāyu / ākāśa / buddhi / manah / yeka saptāṅga
ṅaranya // nihan taṅ saptāgni ṅaranya /
ghrātā ca rasayitā ca draṣṭā spraṣṭā tu śrotā ca |
mantā boddhā tathā śṛṇu iti saptāgni procyate || 63
Ghrātā ṅaranya ikaṅ paṅambuṅ / rasayitā ṅaranya ikaṅ maṅraseṅ ṣaḍrasa /
draṣṭā ṅaranya manon / spraṣṭā ṅaranya maṅhiḍĕp / śrotā ṅaranya maṅrĕṅö
/ mantā ṅaranya mamikalpa / boddhā ṅaranya maṅavruhi / nahan yaṅ
saptāgni ṅaranya / nahan lvir niṅ tattva kinavruhan de saṅ yogīśvara /
hetunya n vĕnaṅ tumun ikaṅ mala haneṅ śarīra nira // nihan taṅ saptāmṛta
ṅaranya /
śabdaḥ sparśaś ca rūpañ ca raso gandhaś ca kathyate |
saṃkalpo boddhavyaṃ tathā saptāmṛtaṃ nigadyate || 64
Śabda rinĕṅö / sparśa rinĕsĕp / rūpa tinon / rasa rinasan / gandha
inambuṅ / saṅkalpa vinikalpa / boddhavya kinavruhan / yeka saptāmṛta
ṅaranya / kagavayan ika kabeh / yatika kinavruhan de saṅ yogīśvara /
mvaṅ ikaṅ karmavāsanā / kaliṅanya / sinaṅyama nira ikaṅ vastu asiṅ
kinalpana nira / sinaṅyama ṅaranya ikaṅ kinon dhāraṇa dhyāna samādhi /
yeka sinaṅyama ṅaranya / enak de nira kumavruhi rika kabeh / ya ta
mataṅyan sadā samāhita nira riṅ bhaṭāra / lanā pveka samāhita nira riṅ
bhaṭāra / satata tar pĕgat / ya ta mataṅyan pāvak bhaṭāra ri sira //
eṣa devo dahaty agniḥ pāparāśiṃ susañcitam |
sa tataś cintāḥ pṛṇāti śivaś cintāmaṇir yathā || 65
Sakveh niṅ pāpa nika saṅ yogīśvara / lavan ikaṅ vāsanā kabeh / yateka
tinunvan de bhaṭāra riṅ śivāgni / ri huvusnya hilaṅ ikaṅ karmavāsanā /
tan molah alaṅgĕṅ samādhi nira / tan molah bhaṭāra ri sira yaṅ maṅkana /
ya ta mataṅyan cintāmaṇi sira / asiṅ sakaharĕp nira tĕka / sakahyun ira
dadi / ndah vyaktinya kapaṅgih ikaṅ kāṣṭaiśvaryan de nira //
aṇimā laghimā caiva mahimā prāptir eva ca |
prākāmyañ ca hīśitvañ ca vaśitvaṃ yatrakāmatvam || 66
Hana aṇimā ṅaranya / hana laghimā ṅaranya / hana mahimā ṅaranya / hana
prāpti ṅaranya / hana prākāmya ṅaranya / hana īśitva ṅaranya / hana
vaśitva ṅaranya / hana yatrakāmāvasāyitva ṅaranya // Nihan taṅ aṇimā
ṅaranya /
susūkṣmo vai yathā dehaḥ sthūlaṃ tyaktvā yathecchayā |
aṇimān triśarīraś ca yāti tenocyate ’aṇimā || 67
Avak nira ikaṅ aganal / yateka matĕmahan malit / alit ṅaranya / vĕnaṅ
umajñānani ikaṅ ajñāna / masuk mĕtu kadi raray masilurup iṅ vvai /
maṅkanātah saṅ yogīśvarān pasuk mĕtv iṅ pṛthivī / tan kāvaraṇan laku
nira / yan pamaṅguh gunuṅ vatu magöṅ tĕrus de nira tan pavuri / an hilaṅ
tikāvak nira / yeka aṇimā ṅaranya // Nihan taṅ laghimā ṅaranya /
pūrvam āsīd gurutvaṃ yat tat tyaktvā sahasaiva tu |
tūlaval laghudehaḥ syāt svecchayā laghimā tathā || 68
Abvat nikāvak nira ri tambayanya / vĕkasan haḍaṅan kadi kapuk / ya ta
mataṅyan sveccha ika saṅ yogīśvara / asiṅ saparanira dadi / yan mariṅ
svarga / mareṅ saptadvīpa / mareṅ saptapātāla / dadi kumuliliṅ i heṅ niṅ
aṇḍabhūvana / vaśitā sakahyun ira pinaranira / yeka laghimā ṅaranya //
Nihan taṅ mahimā ṅaranya
yatraiva svecchayā gacchet tatra tatsvecchavāsitam |
sarvataḥ pūjyate yasmān mahimā tena procyate || 69
Umahas sira riṅ deśāntara / pinūjā ta sira sinambah vineh sarvabhoga /
vineh bhojana / apan aprabhṛti / yeka mahimā ṅaranya // Nihan taṅ prāpti
ṅaranya /
āsīt tasmāt vilāśeva adhivastugataḥ bhavet |
nikhiladravyasamprāptyai prāptirnāmātra sarvataḥ || 70
Asiṅ sakahyun ira saṅ yogīśvara / irikaṅ sarvavastu tĕka juga tar pinet
tan pininta / yan apa sirān ahyun iṅ sarvavastu / yan tĕka niṅ papupulan
ikaṅ karmavāsanā / makaphala sukha ri sira / irika ta yan bhukti ikaṅ
sukha / saṅka ri gyā nirān hĕntya phala niṅ karma / ya ta mataṅyan
matĕmahan sahasradeha / sevu ikāvak nira kapva mamuktya ṅ svarga /
salviranikaṅ bhinukti nira / yan anakbi rahayu mvaṅ bhoga upabhoga
paribhoga / tĕlas pveka bhinukti nira / viśāta sira / tan kabādha deniṅ
phala nikaṅ gave hayu / yeka prāpti ṅaranya // Nihan taṅ prākāmya
ṅaranya /
ātmanaiva kṛtaṃ rūpaṃ prāptaṃ syāt tu yadātmanā |
yathecchaṃ yatkṛtaṃ rūpaṃ prākāmyaṃ samudāhṛtam || 71
Yathecchā saṅ yogīśvara / asiṅ sakahyun ira rūpa nira / yan hyaṅ / yan
mānuṣa / yan tiryak / kapva ikān dadi nira / pinakatĕmahanira / yeka
prākāmya ṅaranya // Nihan taṅ īśitva ṅaranya /
bramaviṣṇvendrasūrya bhuvane yadyāti sadā |
devānukūlabhaktyartham īśitvaṃ nāmehocyate || 72
Yapvan lumaku māmĕṅamĕṅ mareṅ kahyaṅan / vĕnaṅ sirān umadĕh saṅ hyaṅ
brahmaviṣṇvindrasūrya ri kahyaṅan ira / ṅuni veh ikaṅ vatĕk devatā kabeh
/ apan bhaṭāra mahulun hana ri saṅ yogīśvara / ya ta mataṅyan vĕnaṅ
pramāṇa irikaṅ devatā kabeh / yeka īśitva ṅaranya // Nihan taṅ vaśitva
ṅaranya /
yatraiva yad vaśitvaṃ syād vaśitvād yatrakāmatā || 73
vĕnaṅ siromutus ikaṅ devatā kabeh / dumvaniya ri lviranya / apan sira
makadrĕvya ikaṅ rāt kabeh / yapvan tan pamintuhu ri sira / yeka vaśitva
ṅaranya // Nihan taṅ yatrakāmāvasāyitva ṅaranya /
dehena yātum icchā syād yatrakāmāvasāyitvam || 74 b
Irika ta sirān maṅka tāvak nira / dumaṇḍa ikaṅ deva mānuṣa tiryak / asiṅ
laṅghana ri sira / yeka yatrakāmāvasāyitva ṅaranya // nahan yaṅ
aṣṭaiśvarya ṅaranya / anuṅ phala niṅ kayogīśvaran ika kabeh // Yapvan
tīkṣna samādhi nira saṅ yogīśvara / gĕsĕṅ pvekaṅ tattva i sor niṅ
pradhānatattva / katĕkan iṅ triguṇatattva / kaladan deniṅ samādhi nira /
kapaṅgih taṅ upasarga niṅ triguṇa de nira / yateka umāveśa saṅ yogīśvara
/ sakala magave vighna / lvirnya / hana si darśana ṅaranya / hana si
śravaṇa ṅaranya / hana si boddhavya ṅaranya / hana si gandha ṅaranya si
darśana ṅaranya hana kadi rūpa niṅ devatā katon ri kāla niṅ yoga / si
śravaṇa ṅaranya hana ta śabda sūkṣma karĕṅö / kadi maṅanugrahāni
kasiddhyan rasanya ri kāla niṅ yoga / vaneh hana ta jñāna bahu katĕmu de
nira kāla niṅ yoga / prajñā dumadak vruh ry artha niṅ aji tapvan paṅaji
ya / si boddhavya ṅaranya / hana ta kadi gandha niṅ ratu mavaṅi kesĕp iṅ
iruṅ ri kāla niṅ yoga / si gandha ṅaranika / ika ta kabeh upasarga niṅ
sattva ṅaranika // Nihan taṅ upasarga niṅ rajah / hana kadīnayun ikāvak
nira / hiḍĕp nira ri kāla niṅ yoga / hana kadīnaṅkataṅkat ikāvak nira /
hana kadi pinĕtĕkakĕn ikāvak nira hiniḍĕp nira / hana kadīnuntalakĕn
ikāvak nira / hana kadīnuntituntitakĕn ikāvak nira / hana kadi binoṅboṅ
hiḍĕp nira / hanan kaḍaṅan kadi kapuk hiḍĕp nira / ika ta kabeh upasarga
niṅ rajah ika // Nihan taṅ upasarga niṅ tamah / hanan kadi gĕṅgĕṅĕn
ikāvak nira ri kāla niṅ yoga / hanan kadi mabvat ikāvak nira kahiḍĕpanya
/ hanan matis ika si kahiḍĕpanyāvak nira / hanan kadi kapasukan kesyan
aṅga nira kahiḍĕpanya / hanan pĕtĕṅ hiḍĕp nira / hanan vulaṅun viparīta
/ lupa lvir nikaṅ cetana nira / yeka kabeh upasarga niṅ tamah ika //
Yapvan maṅkana ikaṅ upasarga kapaṅguh de nira ri kāla niṅ yoga /
prayatna ta sira / magavaya tamba bāhya / māpuyapuya malĕṅalĕṅa /
mamaṅana tapyaktapyak / tapĕlana riṅ aṅĕtaṅĕt / apan tambopasarga
ṅaranya / ya ta mataṅyan taṅgaltaṅgalanya tāvak nira jñāna nira ri
bāhyoṣadha / yapvan huvus nira varas / umaluya ta sira magave yoga /
vehĕn ta ya luputa saṅkeṅ śarīra ikaṅ samādhi / hayva humiḍĕp ikaṅ
śarīra / hayva humiḍĕp ikaṅ jñāna maṅhiḍĕp ri śarīra / apan ya ika
saṅsāra ṅaranya / yeka laku putrānaku saṅ vṛhaspati // o // iti
vṛhaspatitattva samāpta //
Tidak ada komentar:
Posting Komentar